|
 |
| (GMT+08:00)
2005-03-01 15:45:44
|
 |
|
Rozbicie Dzielnicowe w Polsce
CRI
Rozbicie dzielnicowe w Polsce trwało prawie dwieście lat - od śmierci Bolesława Krzywoustego i jego testamentu z 1138 r. do zjednoczenia Polski przez Władysława Łokietka i jego koronacji w 1320 r. W okresie rozdrobnienia feudalnego nie brakowało prób jednoczenia kilku dzielnic i tworzenia znaczniejszych państw. Najciekawsze są ambitne plany Henryka Brodatego i jego syna Henryka Pobożnego, wytrwale dążących do odbudowania zjednoczonego Królestwa Polskiego. Około połowy XIII w. Polska była konglomeratem kilkunastu księstw nie połączonych żadną władzą centralną. Śląsk w tym czasie stał się już najlepiej rozwiniętą i najważniejszą z ziem polskich.
Walki o dzielnicę senioralną w XII w. i na początku XIII w.
Testament Bolesława Krzywoustego nie zadowolił nikogo. Książęta dzielnicowi dążyli do całkowitej niezależności, możnowładcy liczyli na to, że po złamaniu władzy senioralnej podporządkują sobie słabych książąt dzielnicowych. Pierwszym seniorem został Władysław zwany później Wygnańcem (1138-1146) posiadający dzielnicę na Śląsku. Ale Władysław został w 1146 r. wygnany i pozbawiony dzielnicy śląskiej. Jego następcą na dzielnicy senioralnej został uległy wobec możnych Bolesław Kędzierzawy (1146-1173). Wygnany Władysław zwrócił się o pomoc do cesarza Fryderyka I Barbarossy (1152-1190). Bolesław Kędzierzawy zdołał się utrzymać na tronie, ale musiał na mocy układu w Krzyszkowie uznać zwierzchnictwo cesarza, zapłacić trybut cesarzowi oraz zwrócić synom Władysława Śląsk.
Po śmierci Bolesława Kędzierzawego seniorem i panem na stolicy w Krakowie został trzeci z synów Krzywoustego Mieszko III Stary (1173-1177). Był władcą zdolnym i ambitnym. Chciał przywrócić jedność terytorialną państwa oraz ukrócić samowolę możnowładztwa. Jego polityka doprowadziła do niezadowolenia zarówno wśród panów feudalnych jak i mas. Podnieśli oni przeciw Mieszkowi bunt i wygnali go z Krakowa. Tron zaś przypadł najmłodszemu synowi Krzywoustego, nie uwzględnionemu w testamencie, Kazimierzowi zwanemu Sprawiedliwym.
Było to jawne złamanie testamentu Bolesława i zasady senioratu. Po śmierci Kazimierza wzmogły się walki o przywrócenie zasady senioratu pomiędzy jego synami, a pozostałymi pretendentami.
Po kilkuletnich walkach w Krakowie utrzymał się starszy syn Kazimierza Sprawiedliwego Leszek Biały (1202-1227). Trudno go było uznać za księcia zwierzchniego, choć używał takiego tytułu, faktycznie bowiem nie miał żadnego wpływu na politykę zagraniczną i rządy książąt w innych dzielnicach. Jego dzielnica obejmowała Ziemię Krakowską i Sandomierską i nie była większa od dzielnic innych książąt. Próby Leszka Białego zjednoczenia kraju podejmowano przede wszystkim w oparciu o trzy dzielnice - Małopolskę, Wielkopolskę i Śląsk. Śmierć Leszka Białego zniweczyła plany zjednoczenia w oparciu o Kraków, lecz wyłoniła następnego, dość silnego władcę dzielnicowego. Był nim książę Henryk Brodaty - pan Śląska.
|
|
|
