Nikogo już nie dziwi stwierdzenie, że Chiny są jednym z głównych graczy na międzynarodowej scenie gospodarczej i politycznej. Często zresztą można się na nie natknąć w licznych artykułach, komentarzach, analizach i raportach publikowanych na całym świecie. Nie trzeba też patrzeć daleko wstecz, by obronić ten punkt widzenia. Weźmy choćby samą inicjatywę Pasa i Szlaku i związane z nią majowe forum na szczycie, w którym uczestniczyli najwyżsi przywódcy z 30 krajów oraz przedstawiciele ponad 100 państw i międzynarodowych organizacji. Do tego ubiegłoroczny szczyt G20 w Hangzhou, którego Chiny były gospodarzem, udział przewodniczącego ChRL w Światowym Forum Ekonomicznym w Davos w styczniu tego roku czy spotkanie Xi-Trump w kwietniu i wiele innych.
Z równym zaangażowaniem Chiny udzielają się w sprawy swojego regionu. W tym tygodniu będziemy świadkami kolejnego ważnego wydarzenia z Chinami w jednej z głównych ról – XVII szczytu Szanghajskiej Organizacji Współpracy, który odbędzie się w stolicy Kazachstanu, Astanie.
Szanghajska Organizacja Współpracy (SOW) jest pierwszym po okresie zimnej wojny instytucjonalną strukturą utworzoną bez udziału państw zachodnich. SOW powstała w czerwcu 2001 roku na bazie nieformalnego forum pięciu państw, tzw. Szanghajskiej Piątki, czyli Chin, Rosji, Kazachstanu, Kirgistanu i Tadżykistanu, zainicjowanego szczytem w Szanghaju w kwietniu 1996 r. Początkowo współpraca w ramach tego forum skupiała się na regulowaniu spornych kwestii terytorialnych i granicznych w Azji Środkowej. Z czasem tematyka spotkań Piątki zaczęła się rozszerzać na aktualne problemy szeroko pojętego bezpieczeństwa i współpracy w tym regionie i w całej Azji.
15 czerwca 2001 roku na zakończenie szczytu w Szanghaju ogłoszono „Deklarację o utworzeniu Szanghajskiej Organizacji Współpracy". W art.2 Deklaracji wyznaczono cele tej organizacji, tj. „umocnienie wzajemnego zaufania, przyjaźni i stosunków dobrosąsiedzkich między państwami członkowskimi; zapewnienie efektywnej współpracy między nimi w obszarach polityki, handlu i gospodarki, nauki i techniki, kultury, edukacji, energetyki, transportu, ochrony środowiska i innych; współdziałanie w celu utrzymania pokoju, bezpieczeństwa i stabilności w regionie oraz budowa nowego demokratycznego, sprawiedliwego i racjonalnego politycznego i gospodarczego porządku".
W przyjętej rok później, 7 czerwca 2002 r., na szczycie w Petersburgu „Karcie Szanghajskiej Organizacji Współpracy" – w tym roku mija 15. rocznica podpisania tego dokumentu! – poza określeniem zadań, struktury oraz sposobów przystąpienia i wystąpienia z SOW, rozszerzono i sprecyzowano wymienione w Deklaracji cele, kładąc przede wszystkim nacisk na zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności w regionie, zapobieganie regionalnym konfliktom oraz walkę z terroryzmem, ekstremizmem i separatyzmem, czyli z tzw. trzema złami. W dalszej kolejności wymieniono współpracę polityczną i gospodarczą oraz współpracę na rzecz integracji z gospodarką światową.
Szeroko komentowanymi wydarzeniami tegorocznego szczytu SOW w Astanie są: planowane spotkanie przewodniczącego Chin Xi Jinpinga z premierem Indii Narendrą Modim – pierwsze po odmówieniu przez szefa indyjskiego rządu wzięcia udziału w Forum Pasa i Szlaku oraz oficjalne przyjęcie w poczet członków organizacji Indii i Pakistanu – dwóch państw, których bilateralne stosunki są dalekie od dobrosąsiedzkich.
Od spotkania Xi-Modi obserwatorzy oczekują wprowadzenia chińsko-indyjskich relacji na bardziej stabilne tory. Jeśli zaś chodzi o przystąpienie do SOW Indii i Pakistanu, analitycy twierdzą, że może to wpłynąć na naturę działalności organizacji, przy czym – jak zauważył minister spraw zagranicznych Chin, Wang Yi – członkostwo obu tych krajów uczyni SOW największą na świecie regionalną organizacją współpracy, reprezentującą największą część światowej populacji.
Nasuwa się tu pytanie, czy Chiny są wciąż graczem czy już rozgrywającym? ( Autor: Katarzyna Harrold )
