9 września każdego roku przypada chińskie tradycyjne święto Chongyang, które jest powszechnie uznawane za święto poszanowania osób starszych. Zgodnie z nowoskorygowaną Ustawą ChRL o zapewnieniu praw i interesów osób starszych, święto Chongyang w bieżącym roku jest pierwszym ustawowym "świętem starszych ludzi". Ustalenie tego dnia na święto wiąże się z faktem, że Chiny wchodzą w okres szybkiego starzenia się społeczeństwa, więc władze proszą o uwagę jeśli chodzi o problem emerytalny.
Obecny projekt "odroczenia wieku emerytalnego" wysunięty w toku reformy systemu ubezpieczeń emerytalnych wywołuje gorącą dyskusję wśród Chińczyków. Chiny są jedynym krajem na świecie, w którym liczba osób starszych przekroczyła 100 milionów.
W ostatnich latach podstawowy system ubezpieczeń emerytalnych ulegał nieustannemu udoskonalaniu, a liczba ludzi nim objętych zwiększała się z roku na rok. Do końca września bieżącego roku liczba mieszkańców kraju objętych systemem osiągnęła 787 milionów. Minister Zasobów Ludzkich i Opieki Społecznej Chin Yin Weimin powiedział: "W całym kraju ponad 100 milionów starszych ludzi pobiera podstawową miesięczną emeryturę z systemu." Ale przyśpieszenie procesu starzenia się społeczeństwa i wzrost liczby emerytów szybszy od wzrostu liczby ludzi objętych systemem ubezpieczeń emerytalnych sprawiają coraz większe obciążenie systemu.
Z raportu opublikowanego pod koniec zeszłego roku przez Centrum Badań Światowych Ubezpieczeń Społecznych Chińskiej Akademii Nauk Społecznych wynika, że w roku 2011 suma środków na kontach indywidualnych podstawowego systemu ubezpieczeń emerytalnych przekroczyła 2 biliony juanów (RMB), a w połowie prowincji kraju poziom dochodów systemu ubezpieczeń emerytalnych jest niższy od poziomu wypłat. Najnowszy raport opublikowany przez czasopismo "Finanse" podaje, że w końcu 2013 roku na koncie funduszu emerytalnego będzie brakowało 18 bilionów 300 milionów juanów.
By uporać się z problemem starzenia się społeczeństwa, rząd chiński aktywnie szuka "recepty". 16 października zakończyło się sympozjum na temat reformy systemu ubezpieczeń emerytalnych na które Ministerstwo Zasobów Ludzkich i Opieki Społecznej zaprosiło specjalistów z Chińskiej Akademii Nauk Społecznych, Uniwersytetu Ludowego, Politechniki Qinghua i innych wyższych uczelni. Pomagali oni w opracowaniu projektów na rzecz reformy systemu ubezpieczeń emerytalnych. Większość z nich osiągnęła zbieżność zdań w sprawie elastycznego odraczania wieku emerytalnego.
Z różnych badań wynika, że obecnie w Chinach są dobre warunki do wdrożenia polityki wydłużenia wieku emerytalnego: po pierwsze, nastąpło zmniejszenie liczby ludzi pracujących - w 2012 roku ich ogólna liczba wyniosła 937 milionów, zmniejszając się o 3 miliony 450 tys. osób w porównaniu z poprzednim rokiem; po drugie, w ostatnich latach przeciętna długość życia ludności znacznie się podniosła - w 2010 roku osiągnęła 74,83 lata, rosnąc o 3,43 lata w stosunku do roku 2000 i około 7 lat w stosunku do 1990.
Ważniejsze jest jednak to, że brak środków na koncie funduszu emerytalnego jest znaczny i choć odroczenie wieku emerytalnego nie stanowi jedynego sposobu rozwiązania problemu, to jest rzeczywiście jedną ze skuteczniejszych metod.
Taka sytuacja wywołuje silne emocje społeczne - z sondażu wynika, że 94,5% ankietowanych jest przeciwnych projektowi.
"Obecnie ludzie pracują pod wielką presją i gdyby musieli pracować jeszcze kolejnych 5 lat, byłoby to dla nich trudne.
Dyrektorka Wydziału Badań Ustawą o pracy i Ustawą o opiece społecznej Zhai Yujuan mówi: "Gdy zaczęłam brać udział w systemie ubezpieczeń emerytalnych, rząd obiecał, że meżczyzna pójdzie na emeryturę w wieku 60 lat; kobieta na stanowisku kadrowym w wieku 55 lat, a kobieta na stanowisku robotniczym w wieku 50 lat. Jeśli rząd wydłuży ten wiek o 5 lat, pod względem prawnym oznaczać to będzie postępowanie naruszające umowę."
Inni podkreślali, że obecna sytuacja dot. zatrudnienia w Chinach nie jest optymistyczna, a odroczenie wieku emerytalnego nieuchronnie spowoduje wydłużenie czasu zajmowania stanowisk pracy, co doprowadzi do dalszego zaostrzenia napiętej już sytuacji.
"Obecna populacja jest liczna i nawet młodzi ludzie mają trudności ze znalezieniem pracy. Jeśli odroczy się wiek emerytalny, to co będzie dalej?
Według szacunków, w Chinach co roku liczba ludzi szukających pracy wynosi 24 do 25 milionów. W miarę wzrostu PKB rynek zapewnia około 20 milionów nowych miejsc pracy, co znaczy, że co roku 4 - 5 milionów osób nie może znaleźć zajęcia. Jeśli odroczy się wiek emerytalny, to sytuacja będzie jeszcze trudniejsza.
Faktem jest jednak i to, że w Chinach liczba ludzi w wieku powyżej 60 lat wkrótce przekroczy 200 milionów, stanowiąc 14% ogólnej populacji. Jeśli dalej kontynuuowany będzie system opracowany w latach 50. zeszłego wieku, czyli że mężczyzna idzie na emeryturę w wieku 60 lat, a kobieta w wieku 55 lat, to nieuchronnie sprawi to większy ciężar młodszym pokoleniom w wypłatach na fundusz emerytalny. Dyrektor Centrum Badań Światowych w Chińskiej Akademii Nauk Społecznych Zheng Binwen podkreśla więc, że odroczenie wieku emerytalnego będzie niezbędnym krokiem.
"Podwyższenie wieku emerytalnego podejmowane jest przez wszystkie kraje świata po to, by uporać się ze starzeniem się społeczeństwa i podnoszeniem płatności na fudusz emerytalny."
Uwzględniając doświadczenia krajów rozwiniętych profesor Instytutu Administracji Publicznej Politechniki Qinghua Yang Yansui uważa, że aby wysunąc projekt dotyczący elastycznego odroczenia wieku emerytalnego, rząd chiński powinien dobrze przygotować politykę dotyczącą "elastyczności", opracować szereg kompletnych przedsięwzięć i zachęcić ludzi do dobrowolnego podjęcia decyzji, czy odroczyć ich wiek emerytalny, czy nie. Dyrektor Instytutu Badań stosunków pracy Chińskiego Uniwersytetu Ludowego Chang Kai proponuje zaś w pełni uwzględniać interesy różnych grup społecznych.
Według szacunków specjalistów, jeśli wiek emerytalny odroczy się tylko o rok, to fundusz emerytalny będzie zwiększał się o 4 miliardy juanów, a wypłata zmniejszy się o 16 miliardów juanów. W ten sposób można wspomóc fundusz 20 miliardami juanów rocznie.
