|
|
 |
 |
2005-09-08 19:42:08
CRI
|
 |
|
|
Stany Zjednoczone Meksyku (hiszp.: Estados Unidos Mexicanos 1) - państwo w Ameryce Północnej, graniczące od północy z USA a na południu z Gwatemalą i Belize. Od zachodu jego terytorium ograniczone jest wodami Pacyfiku, a od wschodu - Zatoki Meksykańskiej. Trzeci co do wielkości kraj Ameryki Łacińskiej i największy kraj Ameryki Środkowej.
Historia
Na terenie współczesnego Meksyku od czasów najdawniejszych rozwinęło się kilka wysoce zaawansowanych kultur mezoamerykańskich. Począwszy od około V wieku na południu rozwijała się kultura Majów, a w XIV wieku w środkowym Meksyku powstała kultura Mexików. To właśnie od ich nazwy pochodzi współczesna nazwa kraju. Przybycie hiszpańskich konkwistadorów w początkach XVI wieku położyło kres lokalnym kulturom i rozpoczęło w dziejach Meksyku okres kolonialny.
W 1810 ogólnonarodowe powstanie doprowadziło do wybuchu serii wojen, które przyniosły Meksykowi niepodległość w 1821. Od momentu uzyskania niepodległości rozmaite potęgi wywierały nacisk na Meksyk. Początkowo w latach 30. XIX wieku Meksyk utracił na rzecz USA swoje północne terytoria (wśród nich Kalifornię, Teksas i Nowy Meksyk). W latach 60. Meksyk został okupowany przez siły francusko-hiszpańskie. Utworzone w wyniku okupacji cesarstwo upadło jednak w wyniku serii wojen domowych, w których główną rolę odegrał Benito Juárez.
Dyktatura Porfirio Díaza doprowadziła w 1910 do wybuchu rewolucji meksykańskiej. Siły powstańcze zdołały pobić słabe wojska rządowe, jednak walki wewnętrzne pomiędzy zwycięzcami trwały jeszcze przez następne 20 lat. Pod koniec tego okresu władzę przejęła Partido Revolucionario Institucional (Partia Rewolucyjno-Instytucjonalna), która w ostateczności pozostała u władzy do końca XX wieku.
Geografia
Większa część Meksyku (od Río Bravo del Norte na północy aż po łańcuch gó wulkanicznych na południu) należy do Ameryki Północnej. Powierzchnia Meksyku wynosi bez mała 2 miliony kilometrów kwadratowych, a suma długości wszystkich wybrzeży wynosi około 10.000 kilometrów.
Na terenie Meksyku znajdują się zarówno rozległe równiny nadmorskie, płaskowyże (zwłaszcza tzw. Płaskowyż Centralny), jak i pasma wysokich gór (głównie pochodzenia wulkanicznego). Najwyższym szczytem jest Pico de Orizaba, choć najbardziej znanym jest wulkan Popocatépetl.
Klimat Meksyku jest bardzo zróżnicowany. Na północy Meksyk posiada rozległe pustynie i półpustynie, zaś na południu tropikalne lasy podzwrotnikowe. Rzeki w przeważającej większości wpadają do Zatoki Meksykańskiej, a największymi z nich są Río Bravo del Norte (zwana w USA Rio Grande), Grijalva, Balsas, Yaqui.
Ekonomia
Gospodarka Meksyku jest typową gospodarką wolnorynkową. Opiera się tak na przemyśle, jak i na rolnictwie. Obecnie w Meksyku gwałtownie postępuje proces prywatyzacji przedsiębiorstw, a począwszy od czasów rządów administracji prezydenta Ernesto Zedillo Ponce de León rząd wspiera rozwój infrastruktury i handlu.
Kryzys ekonomiczny, jaki nastąpił w Meksyku w 1995 skończył się już w kilka lat później, głównie dzięki ożywieniu kontaktów handlowych z USA. Stratyfikacja społeczna od czasów kolonialnych jest ogromna, jednak różnice między najbogatszymi a najbiedniejszymi stopniowo się zmniejszają. Obecnie 20% ludności pobiera około 55% dochodów.
W 2001 gospodarka Meksyku nieco zwolniła, głównie z powodu recesji na rynku USA, jednak rządowi udało się utrzymać niskie stopy procentowe, a inflacja nie przekroczyła 6,5%. Od czasów wstąpienia Meksyku do NAFTA w 1994, obrót towarowy między tym państwem a Kanadą i USA potroił się. Obecnie Meksyk stara się uniezależnić gospodarczo od USA, czemu przysłużyć się mają liczne umowy z krajami Ameryki Łacińskiej, a także układ o wolnym handlu z Unią Europejską.
Demografia
Meksyk jest najludniejszym krajem hiszpańskojęzycznym. Około 60% populacji stanowią metysi, 30% Indianie, a mniej niż 10% stanowi ludność pochodzenia europejskiego. Wedle oficjalnych danych kraj jest w przeważającej większości katolicki (89%), a drugie miejsce zajmują rozmaite odłamy protestanckie (6%). Jednakże oficjalne statystyki nie uwzględniają istnienia swoistego synkretyzmu religijnego objawiającego się w połączeniu katolicyzmu z lokalnymi wierzeniami indiańskimi.
|
|
|
|
 |
|
|
|
 |
|
Informacja o naszej redakcji
Informacja o CRI
