|
|
 |
 |
2005-11-11 16:46:38
CRI
|
 |
|
NIEMCY, Republika Federalna Niemiec, państwo związkowe w środk. Europie, między M. Północnym i M. Bałtyckim na północy a łańcuchem Alp na południu.
Informacje ogólne
Stolica: Berlin, tymczasowa siedziba rządu -- Bonn
Powierzchnia: 357,0 tys. km2
Ludność: 82,1 mln mieszk. (1997)
Język urzędowy: niemiecki
Jednostka monetarna: marka niemiecka
Święto narodowe: 3 października -- dzień zjednoczenia Niemiec (1990)
Podział administracyjny: 16 krajów związkowych (landów); 10 krajów wchodziło do 1990 w skład RFN, 5 krajów utworzono na obszarze byłej NRD, 16. jest Berlin
Granica: z Polską, Czechami, Austrią, Szwajcarią, Francją, Luksemburgiem, Belgią, Holandią i Danią
Informacje polityczne
Głowa państwa: Rau Johannes
Szef rządu: Gerhard Schröder
Izba wyższa parlamentu: Rada Federalna (Bundesrat)
Izba niższa parlamentu: Izba Niższa (Bundestag)
Partie:Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD) -- 298, Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna/Unia Chrześcijańsko-Społeczna (CDU/CSU) -- 245, Sojusz90/Zieloni (Bündnis 90/Die Grünen) -- 47, Wolna Partia Demokratyczna (FDP) -- 43
LUDNOŚĆ. Przed II wojną świat. Niemcy liczyły 69 mln mieszkańców. W wyniku działań wojennych poniosły duże straty demograf. -- zginęło ponad 6 milionów osób, utraciły również ponad 24% dawnego terytorium; zgodnie z układami konferencji w Poczdamie na zmniejszony obszar Niemiec napłynęło ok. 15 mln osób narodowości niem., przesiedlonych gł. z terenów Polski, Czechosłowacji i ZSRR. Od 1949, po podziale Niemiec na 2 państwa -- NRD i RFN, nastąpiła znaczna migracja ludności z NRD (ok. 4 mln osób) do RFN, zahamowana 1961 zamknięciem granicy (mur berliński). Szybki rozwój RFN po 1955 spowodował wzrost zapotrzebowania na siłę roboczą; od pocz. lat 60. duża imigracja do RFN robotników (gastarbeiterów), gł. z pd. Europy, a zwł. Włoch, Jugosławii, Grecji i Turcji oraz z krajów środk.-wsch. Europy (m.in. z Polski). W latach 80. recesja gosp. w RFN wstrzymała napływ nowych imigrantów, jednak w wyniku łączenia rodzin i wysokiego przyrostu naturalnego wśród imigrantów liczba obywateli niem. obcego pochodzenia wzrosła 1990 do 5,4 mln. Od 1989 trwa przepływ ludności z terenu byłej NRD, nasila się imigracja ludności pochodzenia niem. z Polski, dawnego ZSRR. Liberalne prawo azylowe (do 1993) przyciągało ponadto imigrantów z pd.-wsch. Europy (najwięcej z Rumunii) i krajów rozwijających się; od pocz. lat 90. przybywało do Niemiec po kilkaset tys. azylantów rocznie. Napływ cudzoziemców potęguje nastroje ksenofobiczne i sprzyja radykalnym ruchom polit. żądającym usunięcia obcokrajowców.
Pod względem liczby ludności Niemcy zajmują 2 miejsce w Europie, po Rosji. Niemcy stanowią ok. 93,5% ogółu ludności, poza tym ponad 2% Turków, powyżej 1% Słowian Pd. (gł. Serbów), ok. 1% Włochów, Grecy i in.; we wsch. Saksonii i pd.-wsch. Brandenburgii ok. 100 tys. Łużyczan; na pn.-zach. terenach przygranicznych Duńczycy i Holendrzy; niewielka Polonia tzw. starej emigracji (sprzed I wojny świat.) skupiona gł. w Zagłębiu Ruhry. Niski przyrost naturalny, utrzymujący się w obu państwach niem. od lat. 60. (ujemny od lat 70., wzrósł do 0,3? 1991, ponowny spadek 1993 -- 1,3?) zahamował przyrost ludności niem., spowodował także proces starzenia się społeczeństwa: 22% ludności w wieku poniżej 20 lat, 63% -- od 20?64 lat, 15% -- w wieku 65 lat i powyżej. Znaczna przewaga kobiet nad mężczyznami (108 kobiet na 100 mężczyzn); przeciętna długość trwania życia mężczyzn 72 lata (70 lat na terenie byłej NRD), kobiet 79 lat (76 lat na terenie byłej NRD). Większość ludności stanowią chrześcijanie, w tym wyznawcy Kościołów ewang.-augsb. (luteranie) -- ok. 42%, gł. mieszkańcy landów pn., katolicy -- 43%, najliczniejsi w landach pd.; wśród imigrantów przewaga katolików i muzułmanów, bez określonej przynależności rel. -- ok. 8% ludności.
Średnia gęstość zaludnienia 228 mieszk. na km2; najgęściej zaludnione są obszary zach., zwł. Nadrenia Pn.-Westfalia (500 mieszk. na km2) z Zagłębiem Ruhry (ponad 1200 mieszk. na km2), we wsch. części Niemiec -- Saksonia (w okręgu Chemnitz ponad 320 mieszk. na km2); mała gęstość zaludnienia w pn. części kraju, zwł. na Pojezierzu Meklemburskim (miejscami ok. 50 mieszk. na km2). W miastach mieszka ok. 85% ludności; 1/3 miast liczy ponad 100 tys. mieszk.; gł. m.: Berlin (3,4 mln), Hamburg (1,7 mln), Monachium (1,2 mln), Kolonia (956 tys.), Frankfurt n. Menem (647 tys.), Essen, Dortmund, Stuttgart, Düsseldorf, Brema, Duisburg, Lipsk, Hanower, Drezno, Norymberga; największe zespoły miejskie tworzą 3 duże aglomeracje: reńsko-ruhrska, obejmująca Zagłębie Ruhry, Kolonię i Bonn (ok. 11 mln mieszk.), berlińska (4 mln) i reńsko-meńska wokół Frankfurtu n. Menem (3 mln). Do zjednoczenia Niemiec (X 1990) ludność obu państw niem. wykazywała wysoki stopień aktywizacji zaw.; 1989 w dawnej RFN pracowało 48,3% ogółu mieszk., w dawnej NRD -- 53,7%; struktura ludności czynnej zawodowo w dawnej RFN: przemysł wraz z budownictwem ponad 31% zatrudnionych (odpowiednio w dawnej NRD -- 42,3%), rolnictwo i leśnictwo -- 3,5% (odpowiednio -- 10,6%), usługi -- pozostała część. Bezrobotni w byłej RFN stanowili 7,2% zawodowo czynnych, w byłej NRD oficjalnie nie było bezrobocia; po zjednoczeniu Niemiec nastąpił szybki wzrost liczby bezrobotnych, zwł. na terenie dawnej NRD (upadek nierentownych przedsiębiorstw); pod koniec 1992 we wsch. części Niemiec (na obszarze byłej NRD) było ok. 15% bezrobotnych, ok. 600 tys. osób dojeżdżało do pracy w zach. części Niemiec, ok. 2 mln pracowało w skróconym wymiarze godzin, korzystało z wcześniejszych emerytur lub było w trakcie zdobywania nowych kwalifikacji; w zach. części Niemiec (byłej RFN) bezrobocie wynosi ok. 6% (1992).
GOSPODARKA. Kraj wysoko rozwinięty, jedna z potęg gosp. świata, wytwarza ok. 6% produktu świat. brutto -- 3 miejsce po USA i Japonii; rozwój gosp. w integracji z państwami EWG. Zjednoczenie Niemiec (1990) i przebudowa gospodarki byłej NRD (wprowadzanie gospodarki rynkowej) znacznie obniżyły tempo wzrostu gosp.; 1986?89 produkt krajowy brutto wzrastał o 2,6% rocznie, 1992 -- o 1,5%; w 1991 wartość produktu krajowego brutto wynosiła 1835 mld dol. USA, na 1 mieszk. 23,5 tys. dol. USA; niem. rezerwy dewizowe (78 mld dol. USA, 1993) i złota (95 mln uncji) są po USA największe na świecie; struktura wytwarzania produktu krajowego brutto (1991): usługi ok. 64%, przemysł i budownictwo ok. 35%, rolnictwo i leśnictwo ponad 1%. W gospodarce Niemiec występuje duża koncentracja produkcji i kapitału; gł. koncerny niem. należą do największych w świecie: Daimler Benz (samochodowy, obroty roczne 50 mld dol. USA), Volkswagen (samochodowy, 40 mld dol.), Siemens (elektron., 37 mld dol.), Veba (wielobranżowy, 32 mld dol.), BASF (chem., 27,5 mld dol.), Hoechst (chem., 26,5 mld dol.), Bayer (chem., ok. 25 mld dol.); sektor państw. do pocz. lat 90. obejmował gł. łączność, transport kol., większość transportu lotn., po 1992 znacznie ograniczony, m.in. całkowita prywatyzacja linii lotn. Lufthansa; w byłej NRD własność państw. przejęta przez Urząd Powierniczy (Treuhand) została w b. dużym stopniu sprywatyzowana do 1995 (likwidacja urzędu) -- koszty prywatyzacji oceniono na ok. 550 mld dol. USA. Niemcy są jednym z największych świat. inwestorów, gł. w krajach EWG, Ameryki Łac. (zwł. Brazylii, Meksyku) i środk.-wsch. Europy (w tym w Polsce).
|
|
|
|
 |
|
|
|
 |
|
Informacja o naszej redakcji
Informacja o CRI
