Turysta z prowincji Shanxi pan Zhang wkrótce zakończy podróż po Tybecie. Przed wyjazdem z Lhasy poszedł do supermarketu aby kupić tybetańską żywność na podróż. Istnieją dziesiątki odmian produktów żywnościowych wytwarzanych z jęczmienia górskiego. Stojąc przed półkami z towarami nie wie co ma wybrać. W rozmowie z naszą reporterką mówi:
"Jęczmień górski jest unikatowy i pochodzi głównie z Tybetu. Wkrótce opuszczam Tybet, więc chcę kupić dla mojej rodziny żywność tego typu. Nie wiedziałem, że jest tak wiele produktów. Nie wiem który mam wybrać, a chciałbym kupić kilka z każdego rodzaju". Tybet ma trzy "skarby" – Pałac Potala, jaki i górski jęczmień, nazywany także jęczmieniem tybetańskim. Uprawia się go głównie na wysokości 4200 – 4500 metrów nad poziomem morza. Według zapisów historycznych już 3500 lat temu, jęczmień ten uprawiano na Wyżynie Qinghai w Tybecie.
Przez tysiące lat, górski jęczmień był i nadal jest głównym zbożem Tybetańczyków. Aż do końcu ubiegłego wieku wyrabiano z niego także tsampę i wino. Wraz z rozwojem gospodarki tybetańskiej, na potrzeby rynku przetwarza się go coraz więcej. W 2004 r. pojawiło się piwo jęczmienne i inne rodzaje produktów żywnościowych z tego jęczmienia.
Każdego ranka, przed browarem w Lhasie stoi długa kolejka ciężarówek. Piwo jęczmienne, koleją Qinghai-Tybet wysyłane jest także do Pekinu, Szanghaju, Kantonu i innych wielkich chińskich miast, a nawet sprzedawane jest na rynki zagraniczne. Szef browaru Luobuciren mówi:
W pierwszej połowie br. produkcja piwa z jęczmienia górskiego wyniosła 38 tys. litrów a dochody ze sprzedaży 250 milionów juanów".
Sukces naszego piwa skłonił wielu przedsiębiorców do zainteresowania się wykorzystaniem jęczmienia górskiego.
W klasycznej książce medycyny tybetańskiej poświęconej leczniczym właściwościom roślin, jęczmień tybetański uznawany jest za lek przydatny w leczeniu wielu chorób. Dzięki poszukiwaniom i wysiłkom kilku pokoleń oraz w miarę rozwoju gospodarczego i podniesienia się stopy życiowej jęczmień górski rosnący w specyficznych warunkach środowiskowych i posiadający dużą wartość odżywczą zwrócił uwagę coraz większej grupy ludzi.
Ekspert od jego upraw, zastępca dyrektora Instytutu Nauk Rolniczych przy Tybetańskiej Akademii Rolnictwa i Hodowli Zwierząt Qiang Xiaolin razem ze swymi współpracownikami intensywnie prowadzi badania nad jęczmieniem. Mówi:
"W końcu lat 80-tych ubiegłego stulecia naukowcy amerykańscy odkryli, że jęczmień tybetański obniża poziom cholesterolu we krwi, i pomaga w chorobach układu krążenia. Ludzie odkryli, że jęczmień pomaga również w obniżeniu poziomu cukru we krwi, zwiększeniu odporności organizmu i ma także działanie przeciwnowotworowe. Obecnie, lekarze uważają, że jęczmień tybetański oczyszcza jelita, reguluje gospodarkę cukrową organizmu, obniża cholesterol i zwiększa odporność".
Tybet jest jedynym na świecie rejonem skoncentrowanych dużych upraw jęczmienia górskiego. Jego areał stanowi 60% całości upraw roślinnych w Tybecie. Obecnie, roczna produkcja wynosi 500 - 600 tys. ton. 120 tys. ton trafia do przemysłu spożywczego.
W tym roku wystąpiły obfite opady deszu na Wyżynie Qinghai - Tybet, więc zbiory zapowiadają się bardzo dobrze.
Dawha jest rolnikiem. Mieszka na peryferiach Lhasy. Odchwaszcza jęczmienne pola. Teraz wielkość zbiorów jęczmienia górskiego jest bezpośrednio związana z dochodami jego rodziny. Dawha powiedział naszemu reporterowi:
„Producenci jęczmienia tybetańskiego dobrze zarabiają na jego uprawie, ponieważ jest to ważny towar. W zeszłym roku była susza i zarobiałem kilka tys. juanów. W tym roku wystąpiły obfite deszcze więc zapowiadają się dobre zbiory".
Dla Tybetańczyków jęczmień górski to tylko zboże i żywność dla rodziny. Dawha mówi:
"W przeszłości, chociaż jęczmień góralski był sadzony w wielu miejscach, to jego zbiory były słabe. Jęczmień był używany tylko na własne potrzeby. Nigdy nie dbaliśmy o produkcję i jego jakość i nie przypuszczaliśmy, że można uzyskać z niego tyle ciekawych produktów żywnościowych".
Stojąc na własnym polu jęczmienia Dawha śmieje się serdecznie.
Dyrektor tybetańskiego browaru Luobuciren powiedział naszemu reporterowi, że piwo z jęczmienia sprzedaje się bardzo dobrze. Mówi:
"W produkcji piwa koszty są kluczowe. W roku 2004 cena jęczmienia tybetańskiego wynosiła 2 juany za kg. Teraz cztery, czyli 4000 juanów za tonę. Od ubiegłego roku skupiliśmy już ponad 4000 ton jęczmienia i zapłaciliśmy za nie ponad 16 milionów juanów".
Qiang Xiaolin ekspert w dziedzinie hodowli jęczmienia górskiego w ciągu ponad 20 lat pracy w Tybecie wyhodował ponad 20 jego nowych odmian. Dzięki ich wypromowaniu na szeroką skalę znacznie poprawiła się wydajność i jakość jęczmienia. Profesor Qiang mówi:
"Tych ponad 20 nowych odmian, to wynik pracy dwóch pokoleń w ciągu ponad 30 lat. Teraz w regionach Qinghai i Tybet wydajność z hektara wynosi 2780 kg, a łączne zbiory jęczmienia tybetańskiego osiagają 994 tys. ton".