Słowniczek
Chińskie ABC
O redakcji
O CRI
Mapa strony
 
Precyzjne wyznaczanie wartości liczby pi
2009-05-14 16:41:39 CRI
Niewymierna liczba pi może być wyliczana do nieskończonych miejsc po przecinku. Wyraża ona stosunik długości okręgu do jego średnicy, który w żaden sposób nie aje się wyrazić pełnymi liczbami. (Liczby pi używa się do obkiczania pola koła i objętości kuli). Wartość liczby pi została wyliczona przey Archimedesa do trzech miejsc po przecinku, a przez Ptolemeusza do czterech. Jednakże potem przez 1450 lat nie osiągnięto na Zachodzie większej dokładności w jej wyliczaniu. To Chińczycy uczynili w tej dziedzinie wielki krok naprzód.

Jednym ze sposobów, w jaki starożytni matematycy starali się ustalić dokładną wartość liczby pi, było wpisywanie do okręgów wielokątów o coraz to większej liczbie boków tak, że tsumowane powierzchnie tych wielokątów o coraz to większej liczbie boków tak, że zsumowani powierzchnie tych wielokątów (Które potrafiono obliczać) były coraz bardziej zbliżone do pola koła. Taką metodą można było znaleźć wartość liczby pi, jako że pole koła obliczano według wzoru zawierającego liczbę pi. (Można było zmierzyć średnicę i niejako „wepchnąć" wielokąt o znanij powierzchni w okrąg; jedyną nieznaną liczbą była wtedy liczba pi, którą można było następnie wyliczyć). Archimedes za pomocą 96-bocznego wielokąta ustalił, że liczba pi miała wartość poniędzy 3,140.

Chińczycy w podobny sposób starali się wybrnąć z kłopotów związanych z istnieniem liczby pi, ale byli w tym lepsi od Europejczyków. Liu Hui w III wieku n.e. rozpoczął od wpisywania w okrąg wielokąta o 192, bokach yż doszedł do wielokąta o 3072, bokach co pozwoliło mu ustalić wartość liczby pi na 3,14159. w tym momencie Chińczycy dogonili Greków.

Jednak prawdziwy skok naprzód nastąpił w V wieku n.e., kiedy w Chinach pojawiły się rzeczywiście zaawansowane wyliczenia liczby pi. Matematycy Zu Chongzhi i Zu Gengzhi (ojciec i syn), za pomocą wyliczeń, które zaginęły, otrzymali „ścisłą" wartość liczby pi z dokładnością do dziesiątego miejsca po przecinku, czyli 3,1415929203. wiadomo, że koło używane do wpisywania wielokątów mieło w poprzek 10 stóp. Taką wartość liczby pi zanotowano w kronikach tego okresu. Rzeczywiste prace tych dwóch matematyków zaginęły w ciągu wieków. 900 lat później matematyk Zhao Yuqin (około 1300 n.e.) sprawdził tę ostarnią wartość. Wpisał w okrąg wielokąt o olbrzymiej liczbie 16 384 boków i w taki oto sposób potwierdził wartość podaną przez rodzinę Zu.

Przez prawie 1200 lat rodzina Zu wiodła prym w wyliczeniu wartości liczby pi. Nawet przeprowadzone w Europie w roku 1600 wyliczenia Adriaena Anthoniszoona i jego syna dały jedynie wartość przybliżoną do siódmego miejsca po przecinku. Nadal więc zabrakło trzech miejsc do wartości uzyskanej przez rodzinę Zu.

Nie wiadomo dokładnie, kiedy wyliczenia wartości liczby pi na Zachodzie zrównały się z rezultatem osiągniętym przez rodzinę Zu. Około roku 1717 Abraham Sharp określił wartść jej do 72 miejsc po przecinku, a wynik z 136 miejscami zawdzięczamy Georgowi Vega (1756-1802). Między rokiem 1600 a 1700 Europejczycy uzyskali więc tak samo precyzyjny wynik, jak Chińczycy w V wieku n.e.

Chociaż Grecy byli pierwszymi znanymi nam matematykami, którzy wyliczyli wartość liczby pi do czwartego miejsca po przecinku (w formie odpowiedniego ułamka – gdyż nie używali ułamków dziesiętnych), pierwsze daleko posunięte wyliczenia przeptowadzili poza nimi Chińczycy. Na Zachodzie zbliżonych wyników nie osiągnięto jeszcze przez 1200 lat.
Więcej na ten temat
Wasze opinie
Forum-gorące tematy
web polish.cri.cn
   Webradio
Kalendarium
Chińskie ABC
Informacje praktyczne
China Radio International.CRI. All Rights Reserved.
16A Shijingshan Road, Beijing, China