Z wielkim zainteresowaniem zapoznałem się z komunikatami oficjalnymi nt. rozmowy telefonicznej (dnia 29.07.2022.) Prezydenta ChRL, J.E. Pana Xi Jinpinga z Prezydentem RP, J.E. Panem Andrzejem Dudą. Rozmowa dotyczyła nie tylko węzłowych aspektów współpracy polsko-chińskiej lecz również szerszego kontekstu stosunków Państwa Środka z krajami Europy Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Przyznaję bez wahania, iż obecnie – w bardzo skomplikowanych warunkach w naszym regionie, na Dalekim Wschodzie oraz w skali globalnej (np. zjawiska kryzysowe, wzrost napięcia międzynarodowego, pandemie itp.) nasza współpraca dwustronna i wielostronna nabiera coraz większego znaczenia. Obaj Panowie Prezydenci wyeksponowali, w szczególności, potrzebę doskonalenia kontaktów gospodarczych, handlowych, inwestycyjnych i in., utworzenia wielkiego wspólnego rynku dla towarów, także rolno-spożywczych, żywnościowych produkowanych w naszych krajach oraz rozwijania połączeń (powiązań, connectivity) różnego rodzaju pomiędzy naszymi krajami. Ich obywatele, jak jestem przekonany, popierają takie inicjatywy i takie przedsięwzięcia z korzyścią dla wszystkich zainteresowanych Stron.
Nowe możliwości
Mam świadomość bezprecedensowych trudności piętrzących się na drodze naszej współpracy dwustronnej i wielostronnej; ale jednocześnie dostrzegam nowe okoliczności i niespotykane możliwości mogące ułatwiać tę współpracę i zwiększać jej efektywność w kategoriach jakościowych i ilościowych. Do kręgu tych czynników zaliczam, przede wszystkim, Nową Erę oraz eksponowanie dobra obywateli, nowoczesności i innowacyjności w ChRL, co powinno także znaleźć odpowiedni wyraz praktyczny również w naszym regionie. Jest on terenem poważnego boom’u inwestycyjnego, w którym można i należy korzystać z doświadczeń chińskich, zarówno wewnętrznych, jak też z imponującego dorobku już osiągniętego przez ChRL w ramach jej polityki otwarcia na świat (opening-up). Cieszyłbym się bardzo, gdyby Nowa Era nastąpiła także we współpracy naszego kraju i całego regionu z ChRL.
W tym zakresie China Railway Express (ChRE) to jeden z głównych komponentów naszej connectivity i Nowego Szlaku Jedwabnego, który ma coraz większą rolę do odegrania jako najważniejszy środek transportu lądowego, znacznie bardziej ekonomiczny, bardziej pojemny i szybszy w porównaniu do transportu morskiego. Mimo woli przychodzi mi na myśl porównanie ChRE do sławetnych karawan wielbłądzich, jakie kiedyś przemierzały bezdroża Starego Szlaku Jedwabnego. Obecnie już na dziesiątki tysięcy liczymy pociągi kontenerowe ChRE, które dotarły do Polski, do naszego regionu i do całej Europy w ostatnich latach. Polska ma położenie tranzytowe o znaczeniu strategicznym z punktu widzenia potrzeb własnych, regionalnych i chińskich. Potencjał i sprawność obsługi tranzytu wymaga jeszcze poważnego udoskonalenia i usprawnienia, co możemy zapewnić wspólnymi siłami. Można zastanowić się też nad tym, aby przedłużyć nowoczesną chińsko-bałkańską linię kolejową z Budapesztu do Warszawy (to zaledwie ok. 900 km).
Olbrzymi potencjał B&RI
Polska i jej partnerzy regionalni podejmują też zdecydowane starania celem stymulowania integracji ekonomicznej (politycznej, społecznej i in.) np. w ramach tzw. Trójmorza, systemu wyszehradzkiego i przy pomocy Współpracy Państw Europy Środkowo-Wschodniej i Chin. Jednocześnie nasz kraj – to wielkie infrastrukturalne pole inwestycyjne i modernizacyjne we wszystkich rodzajach transportu: drogowego (autostrady), kolejowego (rozbudowa i modernizacja), lotniczego (CPK) i morskiego (rozbudowa i unowocześnianie stoczni oraz portów, m.in. celem przewożenia gazu skroplonego, przekop mierzej wiślanej itp.). ChRE może odegrać coraz donioślejszą rolę dla obsługi tych przedsięwzięć oraz w ramach Nowego Szlaku Jedwabnego, B&RI, Współpracy Państw Europy Środkowo-Wschodniej i Chin i całokształtu stosunków ChRL – UE, której nasz region jest częścią składową licząca się coraz bardziej. Dlatego też sugeruję, aby lepiej dostosować funkcjonowanie ChRE do współczesnych uwarunkowań polsko-chińskich i eurazjatyckich – w ogólności oraz systematycznie zwiększać efektywność tego funkcjonowania.
Wspólne przedsięwzięcia w ramach B&RI nie są jeszcze odpowiednio zintegrowane i dostosowane do potrzeb i do możliwości naszego regionu oraz do jego strategii rozwojowej – z uwzględnieniem ogromnego potencjału ekonomicznego i zdecydowanej woli politycznej ChRL w odniesieniu do tegoż regionu. Poziom uświadomienia naszych społeczeństw i decydentów odnośnie do treści, do celów i do możliwości wynikających z programów B&RI jest nadal niedostateczny. Ta niekorzystna sytuacja wymaga rychłej naprawy oraz usunięcia istniejących słabości i zaległości. Potencjał B&RI powinien być efektywnie wykorzystany dla realizacji programów nowej strategii rozwojowej Polski i całego naszego regionu – z uwzględnieniem bogatego już dorobku innych regionów świata w ramach B&RI. Nie istniejący jeszcze Nowy Szlak Bursztynowy powinien powstać i funkcjonować jako przedłużenie Nowego Szlaku Jedwabnego i jako kontynuacja chlubnych tradycji i dorobku starych Szlaków tego rodzaju. Szczególną odpowiedzialność za doprowadzenie do nowożytnego „mariażu” tych Szlaków ponosi Polska i inne państwa bałtyckie, w których bursztyn nadal występuje w znacznej obfitości, ale obecnie może być uzupełniony nowoczesnymi towarami i usługami.
B&RI – to genialna inicjatywa Strony chińskiej, która może przyczynić się do realizacji niezbędnych i palących zadań z zakresu eliminowania (spowodowanych przez neoliberalizm) patologicznych wyzwań, groźnych zaniedbań i dysproporcji rozwojowych w naszej cywilizacji; oraz do zapewnienia jej zrównoważonego i zielonego rozwoju w ramach Nowego Ładu Międzynarodowego bazującego na zasadach pokoju, bezpieczeństwa, wzajemnie korzystnej współpracy (win-win cooperation), wspólnej lepszej przyszłości dla wszystkich ludzi, multilateralizmu i poszanowania godności człowieka. B&RI może i powinna odegrać także kluczową rolę w zakresie wypracowania i wdrożenia nowego modelu globalizacji odmiennego od kanonów neoliberalnych, które preferują interesy bogatych i wybrańców oraz lekceważą potrzeby i dobro miliardowych rzesz ubogich i poniewieranych obywateli Ziemi. Na świecie występują różne rodzaje głodu, a wśród nich jest również głód inwestycyjny, handlowy, finansowy, ekonomiczny, ekologiczny, moralny itp. B&RI – obejmująca już prawie całą kulę ziemską – przyczynia się do eliminowania, w szczególności, głodu inwestycyjnego, handlowego, infrastrukturalnego i pandemicznego. Efektywność tych poczynań zwiększa się w miarę przystępowania do tej Inicjatywy i współdziałania ze strony coraz szerszego grona państw i organizacji międzynarodowych, jak np. BRICS, SOW, ASEAN i in. Poczynania rozwojowe, naprawcze i antykryzysowe B&RI rodzą nadzieję, że negatywy będą stopniowo ustępować miejsca pozytywom w likwidacji niedorozwoju i dysproporcji oraz w promowaniu zrównoważonego i sprawiedliwego rozwoju o cywilizacji ludzkiej.
Autor: Sylwester Szafarz
