W starożytnych Chinach istniało wiele gier szachowych. Needham podkreśla, że "w języku chińskim nie ma różnicy pomiędzy tymi rodzajami a grą wojenną w szachy. Na ich określenie używa się jednego znaku Qi. Tak więc chociaż poszczególne rodzaje szachów bardzo się między sobą różnicą, Chińczycy używają na ich oznaczenie tej samej nazwy, ale i tak jasno widać, że są one ze sobą spokrewnione. To nie konkretne reguły, liczba figur i pionków, ani sposób gry były najważniejsze, ale chodziło o magiczny cel, jakim było przepowiedzenie przyszłych wydarzeń.

Jeśli chodzi o datę chińskich początków gry, Needham stwierdza: "Najstarsza chińska nazwa podobnej do szachów gry rozgrywanej na szachownicy brzmi Yi - są do niej dwa odniesienia u Mencjusza (IV wiek przed naszą erą) ..." Wygląda na to, że ulepszona wersja znana jako "szachy z wizerunkami" została wynaleziona w VI wieku naszej ery. W tym czasie generał kawalerii Yu Xin napisał szkic Gra w szachy z wizerunkami. Ten późniejszy rodzaj szachów został chyba wynaleziony przez samego cesarza lub jednego z jego doradców. A oto co mówi się na ten temat w księdze zatytułowanej Monografia o czerwonym ołowiu:

"Jak głosi tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie, szachy z wizerunkami wynalazł cesarz Wu z Północnej Dynastii Zhou (561-78 n.e. ). Według oficjalnej kroniki był rok 569 naszej ery, kiedy Cesarz zakończył pisanie swojego Podręcznika szachów z wizerunkami. Zebrał on wszytkich swoich urzędników w sali pałacowej i uczył ich..., w szachach w wizerunkami występowały Słońce, Księżyc, gwiazdy i konstelacje... konieczne były naukowe wyjaśnienia i wykłady dla setek urzędników."

Tak jak współczesne chińskie figury i pionki szachowe są częstwo płaskimi drewnianymi krążkami, tak wiele starożytnych figur i pionków było krążkami z brązu, na które nanoszono znaki chińskie, informujące co poszczególne krążki przedstawiają. Kilka egzemplarzy znajduje się w British Museum, gdzie ostatnimi laty popadły w zapomnienie. Na niektórych z nich wyobrażone są konstelacje. Znaleziono wiele krążków z Wielką Niedźwiedzicą, którą jak przeczytamy w opisie kompasu, symbolizowała magnetytowa wskazówka wczesnych chińskich kompasów. Chociaż zapomniano o chińskim pochodzeniu szachów, ich astrologiczne znaczenie zostało zrozumiane przez Hindusów i Arabów. Co więcej, istnieje łaciński poemat z XIII wieku, objaśniający symbolikę każdej figury i będący dowodem na to, że taka dziedzina wiedzy nadal istniała w tamtych czasach nawet w Europie.

Najwcześniejsze europejskie odniesienia do szachów pochodzą z roku 1010 z Pirenejów. Gra prawdopodobnie dotarła do Hiszpanii dzięki kontaktom z Arabami, którzy otrzymali szachy z Indii.

Podsumowując jedyne w swoim rodzaju czynniki występujące w Chinach które umożliwiły rozwój takiej gry jak szachy, Needham mówi: „Ważną rzeczą do zaobserwowania jest fakt, że w Chinach, i tylko w Chinach, na skutek istnienia teorii yin-yang w odniesieniu do makrokosmosu, mogła zostać wymyślona technika wróżenia lub 《przed-gra》, która miała charakter astrologiczny, a jednocześnie zawierała wystarczający element bojowy, pozwalający na jej wulgaryzację w kierunku czysto wojskowej symboliki".