W Ujgurskim Regionie Autonomicznym Xinjiang ludzie, którzy pracują na komputerze z systemem operacyjnym w języku ujgurskim, kazachskim albo kirgiskim, z pewnością znają dobrze profesora Huszura Islama. Szczerze podziwiają i szanują tego 70 letniego Ujgura. Huszur Islam jest profesorem Akademii Nauk Informatycznych i Inżynierii przy Uniwersytecie Xinjiang. W końcu ubiegłego roku został pierwszym ujgurskim akademikiem Wydziału Informatyki przy Chińskiej Akademii Inżynierii.

Opracował, jako pierwszy w 2002 roku program komputerowy w językach mniejszości narodowych żyjących na terenie ChRL. Informatyk Radia Ludowego Xijniang - Enwer powiedział:

„Profesorowi należą się słowa uznania za jego pracę i za to, czego dokonał."

Huszur Islam urodził się w rodzinie chłopskiej w prefekturze Yili. Na początku lat 60. ubiegłego wieku studiował fizykę, a później był nauczycielem w Kaszgarskiej Akademii Pedagogicznej. W roku 1981, gdy miał 40 lat, został przyniesiony na Uniwersytet Xinjiang. W roku 1982 i 1984 wysłany został przez swą uczelnię do Pekinu i Szanghaju, by prowadzić pracę naukowa w dziedzinie informatyki. Miał takie oto marzenie:

„Wcześniej nie widziałem komputera. Uważałem, że to bardzo tajemnicze i nowoczesne, ale niedostępne urządzenie. W tamtym czasie oprogramowanie komputerów działało w oparciu o język angielski. Dopiero później zaczęto przetwarzać informacje na bazie chińskiego. W czasie dalszych studiów osobiście mogłem poznać działanie komputera i pracować na nim. Rozpoczęła się era IT. Komputer to świetna rzecz, która pomaga w pracy i nauce. Uważałem, że także mniejszości narodowe mieszkające w Chinach takie jak: Kirgizi, Ujgurzy czy Kazachowie powinni mieć możliwość korzystania z komputerów posługując się swymi narodowymi językami, by wkroczyć w erę informatyczną. Był to problem, o którym wówczas myślałem codziennie. W czasie dalszych studiów w Uniwersytecie Jiaotong w Szanghaju zapoczątkowałem prace w tej dziedzinie".

Wkroczenie języków chińskich mniejszości etnicznych w erę informatyczną jest bezprecedensowe w historii. Huszur Islam prowadził pionierskie prace. Stanął przed wieloma wyzwaniami technologicznymi i lingwistycznymi oraz w dziedzinie symboli i znaków. Znał j. ujgurski, potem musiał nauczyć się chińskiego, którego wcześniej uczył się tylko przez rok. W latach 80. zeszłego wieku j. angielski i chiński były używane przez informatyków. Dlatego Huszur Islam musiał nauczyć się dobrze i chińskiego i angielskiego. Mówi: ***** ---- głos 3 ---- *****

„Musiałem biegle posługiwać się i chińskim i angielskim. Języki mniejszości narodowych żyjących w Chinach znacznie się różnią od tych angielskiego czy chińskiego w których czyta się tekst od lewej do prawej. W językach wielu mniejszości jest odwrotnie. Istnieje również wiele innych zasadniczych różnic. Różne są litery, czcionka oraz inne elementy". Władze Uniwersytetu Xinjiang wyasygnowały ponad 30 tys. juanów na prace prowadzone przez Huszura Islama i jego zespół. Wtedy było to bardzo dużo pieniędzy. Zespół dysponował przenośnym komputerem. Huszur Islam z Wu Zhongrao i innymi członkami ekipy rozpoczęli decydującą bitwę.

Opracowane przez nich wersja programu Windows w języku ujgurskim wyróżnia się specjalnym przyciskiem „Start", który znajduje się w prawym dolnym rogu ekranu. Wszystkie ikony są rozmieszczone od prawej do lewej strony, pasek nawigacyjny jest po stronie prawej, a symbol „X",stosowany do zamknięcia okna, znajduje się w lewym górnym rogu ekranu. System Windows w wersji ujgurskiej jest nazywany lustrzanym odbiciem typowego systemu Windows.

W kwietniu 1986 roku pierwszym znaczącym sukcesem zespołu Huszura Islama była oficjalna prezentacja systemu konferencyjnego podczas sesji Konsultatywnej Rady Politycznej Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych Ujgurskiego Regionu Autonomicznego Xinjiangu. Był to system pomagający w prowadzeniu konferencji w wielu językach równocześnie. Na ekranie komputera po raz pierwszy pojawiły się teksty w językach mniejszości narodowych. Zwróciło to uwagę władz lokalnych. Departament nauki i technologii przy rządzie regionalnym natychmiast wyasygnował 110 tys. juanów na kontynuowanie prac. Dzięki temu Huszur Islam i jego zespół mogli kupić trzy komputery. Profesor Akademii Nauk Informatycznych i Inżynierii przy Uniwersytecie Xinjiang Yuan Baosze mówi:

„Profesor Huszur jest bardzo, bardzo pracowity. Przez kilkadziesiąt lat, każdego dnia, najwcześniej przychodził do labolatorium, a ostatni z niego wychodził. W każdą sobotę i niedzielę zawsze od rana pracował w laboratorium. W ciągu tygodnia odpoczywał tylko przez pół dnia. Bardzo sumiennie kierował pracami naszego zespołu, co robiło na mnie duże wrażenie".

W ostatnich 30 latach Huszur Islam i jego zespół opracowali ponad 30 rodzajów operacyjnych systemów w językach mniejszości narodowych oraz aplikacje do których posiadają prawo własności intelektualnej. Ta seria osiągnięć była promowana w całym obrębie Xinjiangu. Teraz, mniejszości narodowe z tego regionu mogą w swych rodzimych językach korzystać z komputera. W ostatnich latach Huszur Islam kilkanaście razy odwiedzał Stany Zjednoczone i Europę reprezentując Chiny na posiedzeniach Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej. Pod jego patronatem opracowano 7 standardów międzynarodowych i krajowych w dziedzinie autorskiego oprogramowania. Toczą się obecnie prace nad opracowaniem nowych 9 standarów, w których profesor bierze udział. Wśród nich międzynarodowy standard kodowania w językach turkoidalnych, języku starożytnych Chin oraz innych. Standardy te otrzymały certyfikat ISO. Opracowane przez Huszura Islama i jego kolegów programy do serwerów komputerowych i mobilny system na telefony komórkowe, w wersji arabskiej i kazachskiej, zostały już sprzedane do Kazachstanu, Turcji, Egiptu i innych państw.

W ciągu 30 lat Huszur Islam wykształcił ponad 100 studentów i doktorantów. 20 z nich stało cenionymi naukowcami. Yuan Baosze był studentem i pomocnikiem Huszura, a teraz jest profesorem Akademii Nauk Informatycznych i Inżynierii przy Uniwersytecie Xinjiang. Mówi:

„Odegrał on bardzo ważną rolę budując zespół i rozwijając całą nową dyscyplinę. Wyszkolił wieloetniczny personel, który ma wiele osiągnięć. Cały czas śledzi nowe trendy w informatyce. Jego praca ma jasny cel. Ma służyć rozwojowi gospodarki i społeczeństwa Xinjiangu. Podziwiam go bardzo za to!".

Były zastępca dyrektora departamentu nauki i technologii przy rządzie regionalnym Tursum Sadir stwierdził:

„Huszur Islam opracował ponad 30 rodzajów wielojęzycznych programów do przetwarzania informacji, które są powszechnie stosowane w edukacji naukowo-technologicznej, informatyce i telekomunikacji, mediach, e-administracji i e-handlu, a także w innych dziedzinach. Dzięki temu w naszym regionie praca, nauka i styl życia uległy przeobrażeniom i rewolucyjnym zmianom. Wszystkie mniejszości narodowe w Xinjiangu, razem z pozostałymi obywatelami Chin, weszły w erę społeczeństwa informatycznego. Huszur Islam wniósł ważny wkład w rozwój gospodarczy i postęp społeczny w Xinjiangu".