Chińskie przygotowania na „umiarkowanie starzejące się” społeczeństwo

Przewiduje się, że do końca realizacji propozycji „14. planu pięcioletniego” (2021-2025) Chiny wejdą w społeczeństwo „umiarkowanie starzejące się”, co oznacza przejście testu z wydatków z budżetu publicznego, w tym opieki medycznej, emerytur oraz systemu opieki społecznej. Aby poradzić sobie z „umiarkowanym starzeniem się”, konieczne jest dokonanie odpowiednich ustaleń z wyprzedzeniem, aby w pełni wykorzystać drugą „dywidendę demograficzną”, ustanowić długoterminową, integracyjną i kompleksową politykę demograficzną, zwiększyć chęć do rodzenia dzieci oraz rozwijać zdrową gospodarkę i przemysł zdrowotny.

Według najnowszych prognoz opublikowanych przez Ministerstwo Spraw Cywilnych Chin, w latach 2021-2025 średni roczny wzrost populacji osób starszych w wieku 60 lat i powyżej wyniesie około 10 mln, co jest znacznie większą wartością niż średnia roczna skala wzrostu na poziomie 7 mln w okresie „13. planu pięcioletniego” (2016-2020).

Ze względu na wielkość populacji, bezwzględna liczba osób starszych w Chinach zajmuje pierwsze miejsce na świecie, stanowiąc jedną czwartą światowej populacji osób starszych i dwie piąte populacji osób starszych w Azji. Przewiduje się, że do końca realizacji propozycji „14. planu pięcioletniego” Chiny wejdą w społeczeństwo „umiarkowanie starzejące się”, a liczba osób w wieku 60 lat i powyżej osiągnie 300 milionów, zaś do 2035 roku przekroczy 400 milionów, co odpowiada obecnej łącznej populacji Francji, Niemiec, Włoch, Japonii i Wielkiej Brytanii.

Zgodnie ze kryterium ONZ, gdy proporcja ludności kraju w wieku 60 lat i powyżej przekracza 10% lub proporcja ludności w wieku 65 lat i powyżej przekracza 7%, uznaje się, że ten kraj można uznać za „starzejące się społeczeństwo”. Gdy te dwa wskaźniki podwoją się, to znaczy proporcja ludności w wieku 60 lat i powyżej przekracza 20% lub proporcja ludności w wieku 65 lat i powyżej przekracza 14%, uznaje się, że kraj ten wszedł w „społeczeństwo starsze” lub „umiarkowane starzejące się” społeczeństwo.

Chiny nadal są krajem rozwijającym się, a średni dochód narodowy znajduje się powyżej średniego poziomu na świecie. System społeczny wciąż jest w procesie nieustannej poprawy. Starzenie się społeczeństwa będzie stawiało większe wyzwania dla kumulacji bogactwa społecznego, systemu zabezpieczenia emerytalnego i modelu wzrostu gospodarczego.

Ze względu na duże zróżnicowanie regionalne w poziomie rozwoju gospodarczego i stopniu starzenia się ludności, w niektórych prowincjach występuje zjawisko niewystarczających dochodów na fundusz ubezpieczenia społecznego. Z tego powodu chiński rząd centralny przejął odpowiedzialność za całościowe planowanie ubezpieczeń emerytalnych w całym kraju, jednocześnie zwiększając publiczne dotacje finansowe. Dodatkowo władze chińskie nieustannie rozszerzały zakres podstawowego ubezpieczenia emerytalnego, aby uzupełnić wydatki funduszu zabezpieczenia społecznego w niektórych rejonach. Jednak wraz z dalszym pogłębianiem się starzenia społeczeństwa, wydatki na emerytury będą w tempie przyspieszonym wzrastać, co rzuci wyzwanie długoterminowej akumulacji funduszy podstawowego ubezpieczenia emerytalnego.

„Umiarkowane starzenie się” to także test dla systemu opieki społecznej. Usługi medyczne i zdrowotne, czy zapewnienie opieki nad osobami starszymi wymagają pilnej poprawy i udoskonalenia. Na przykład dotyczy rodziny 2+1, kiedy to rodzice wkraczają w okres starzenia się to wówczas rośnie zapotrzebowanie na usługi społecznej opieki nad osobami starszymi, ale rozwój w tym zakresie jest stosunkowo opóźniony, a podaż instytucji i produktów z tym związanych jest niewystarczająca.

Wzrost gospodarczy i stopień starzenia się populacji wykazują zależność „odwróconą w kształcie od litery U”. Gdy współczynnik obciążenia emerytalnego wzrośnie do punktu krytycznego, wpływ zmian struktury demograficznej na wzrost gospodarczy zmieni się z pozytywnego na negatywny. Aby stawić czoła negatywnym skutkom społecznym i gospodarczym starzenia się społeczeństwa, Chiny muszą poczynić odpowiednie przygotowania z wyprzedzeniem.

Po pierwsze, należy w pełni wykorzystać drugą „dywidendę demograficzną”, aby zabezpieczyć się przed starzeniem się populacji.

W ciągu ostatnich 40 lat od prowadzenia polityki reform i otwarcia na świat, dzięki bogatej „dywidendzie demograficznej”, Chiny w pełni wykorzystały swoją przewagę sił roboczych, dzięki temu stworzyły cud wzrostu gospodarczego. Obecnie Chiny prowadzą drugą „dywidendę demograficzną”,czyli dzięki długoterminowym i ciągłym wysiłkom Chin w zakresie szkolnictwa wyższego i zawodowego, poziom wykształcenia młodej populacji znacznie się poprawił.

Według danych opublikowanych przez Ministerstwo Edukacji Chin, łączna liczba studiujących na wyższych uczelniach w Chinach przekracza obecnie 40 mln, co czyni je największym systemem szkolnictwa wyższego na świecie. Szacuje się, że do 2030 r. siła robocza z wyższym wykształceniem osiągnie 300 mln osób, co stanowi jedną trzecią całej populacji w wieku produkcyjnym. Do 2050 r. prawie 60% siły roboczej będzie miało wykształcenie licencjackie lub magisterskie. Ich ogólna liczba osiągnie wówczas 500 mln. Oznacza to, że w przyszłości Chiny będą miały największą na świecie grupę wysoko wykształconych pracowników.

Aby przełamać ograniczenia wynikające z wpływu spadku podaży pracy w procesie starzenia się społeczeństwa na rozwój gospodarczy, należy aktywnie wykorzystać możliwości rozwoju starzejącego się społeczeństwa, jakie stwarza rewolucja technologiczna. Należy kompleksowo poprawić jakość sił roboczych oraz promować opartą na wiedzy i innowacji gospodarkę, aby przewodzić poprawie konkurencyjności przemysłu.

Po drugie, konieczne jest ustanowienie długoterminowej, integracyjnej i kompleksowej polityki populacyjnej, aby zwiększyć dzietność.

Niedawno przyjęta propozycja „14. plan pięcioletni” zawiera ważne zmiany w polityce ludności. Zmiany populacji to powolny proces, Chiny dążą do badania „długoterminowej strategii rozwoju populacji”, nie tylko skupiając się na 20-30 latach, ale także wpływie polityki populacyjnej z perspektywy 50 lub 100 lat. (Tang Zosia)