POCZYTAJ MI MAMO – rozwój czytelnictwa w Chinach

Rozwój czytelnictwa jest jednym z priorytetów w krajach rozwiniętych, bowiem literatura umożliwia nie tylko przyjemne spędzanie czasu, ale także wspiera rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny czytelników. Zwiększa zasób słownictwa i wiedzę, przez co podnosi ich świadomość i poziom kultury. W Polsce prowadzone są różne programy mające na celu rozbudzanie zainteresowań czytelniczych od najmłodszych lat, w tym akcja „Cała Polska czyta dzieciom” i projekty takie jak „Mała książka – wielki człowiek”, realizowane w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.

W Chinach, promocja czytelnictwa i związana z tym ochrona podstawowych praw obywateli do czytania, w 2017 roku została prawnie usankcjonowana w formie „Rozporządzenia w sprawie promocji powszechnego czytelnictwa”. Z przeprowadzonych przez Chińską Akademię Nauk badań nad czytelnictwem wynika natomiast, że mimo różnych gustów i upodobań, większość czytelników lubi literaturę klasyczną.

Na preferencje czytelników w doborze treści wpływa płeć, wiek i wykształcenie. Mężczyźni w Chinach preferują biografie i książki historyczne, literaturę z zakresu nauk społecznych i humanistycznych oraz literaturę science fiction, podczas gdy Chinki częściej sięgają po powieści sensacyjne oraz książki inspirujące i romanse.

Respondenci urodzeni w latach 50-tych i 80-tych preferują biografie i książki historyczne, nauki humanistyczne i społeczne. Ci urodzeni w latach 90-tych wolą kryminały oraz literaturę z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Natomiast przedstawiciele najmłodszej generacji najchętniej sięgają po literaturę science fiction oraz kryminały.

Niezależnie od gustów czytelniczych różnych grup wiekowych, zawodowych i bez względu na płeć, znacząca większość Chińczyków czyta swoim dzieciom klasyczną chińską literaturę i poezję. Na wczesnym etapie pozwala to dzieciom poznać melodię języka, a trudny do zrozumienia klasyczny język chiński i nieoczywisty przekaz wierszy jest tłumaczony na współczesny język chiński, co ułatwia odbiór treści.

Z perspektywy osoby wyrosłej w kulturze zachodniej, pomysł dostosowania dzieł rodzimej literatury pięknej do kilkuletniego odbiorcy wydaje się dość rewolucyjny. Gdyby tak „Pana Tadeusza” Mickiewicza, „Chłopów” Reymonta lub „Krzyżaków” Sienkiewicza sprzedawać w formie komiksowej, jak to się dzieje z adaptacjami czterech klasycznych powieści chińskich, czyli „Opowieści znad brzegów rzek”, „Opowieści o Trzech Królestwach”, „Wędrówki na Zachód” i „Snu czerwonego pawilonu”? Chociaż ten pomysł na utrwalanie treści literatury klasycznej od wielu lat sprawdza się w Chinach, pozostaje problem dostosowania treści do wieku czytelników.

Autorka książek dla dzieci, San Chuanling, uważa, że sięganie do zachodnich rozwiązań w zakresie rozwoju czytelnictwa nie przyniesie w Chinach oczekiwanych rezultatów, bo struktura języka chińskiego jest diametralnie różna od struktury języków europejskich. Dobór treści w literaturze dziecięcej, dostosowanej do wieku najmłodszych czytelników budzi również kontrowersje wśród rodziców. Dla San Chuanling czytanie to nie tylko nauka języka, a wszystko, co dzieci chcą odkrywać.

W „Chińskim Programie Rozwoju Dzieci (2011-2020)” ogłoszonym przez Radę Państwa w 2011 r. zaakcentowano promocję systemu klasyfikacji książek zorientowanych na dzieci, zapewniającego dzieciom w różnym wieku książki dostosowane do etapu ich rozwoju oraz przedstawiono sugestie i wskazówki dla rodziców dzieci w doborze książek.

Literatura kształtuje człowieka od najmłodszych lat. Prawdopodobnie każdy ma ulubioną książkę z lat dziecięcych, do której z przyjemnością wraca. Wraz z rozwojem społecznym rosną oczekiwania również w stosunku do literatury dostosowanej do różnych potrzeb i etapów rozwoju czytelników. Literatura dziecięca jest tego najlepszym przykładem.