Co czytają Chińczycy? Rozmowa z dr Katarzyną Sarek

29 kwietnia, Centrum Języka i Kultury Chińskiej Uniwersytetu Śląskiego zorganizowało wydarzenie, w formie transmisji internetowej, pt.: „Co czytają Chińczycy? Najnowsza literatura chińska – trendy i gatunki”. Temat przybliżyła adiunktka Zakładu Sinologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i tłumaczka literatury chińskiej – pani dr Katarzyna Sarek.

Na początku wywiadu dr Sarek przytoczyła dane na temat czytelnictwa w Chinach w 2021 roku, z których wynika, że obywatel Chin czyta średnio 4,76 książki rocznie. Biorąc po uwagę wielkość populacji Chin, rokowania rynku czytelniczego w Chinach są bardzo optymistyczne. Pani Sarek zwróciła też uwagę na specyfikę chińskiego rynku czytelniczego. Zauważyła, że sprzedaż książek w wersji papierowej spadła w ciągu 20 lat z 80% do 20%. Chińczycy czytają książki głównie na ekranach telefonów komórkowych. Korzystają z platform subskrypcyjnych, na których ukazują się powieści internetowe. Prelegentka porównała popularną w Chinach formę dokonywania mikropłatności za kolejne rozdziały do XIX-wiecznej praktyki publikowania powieści na łamach gazet. Z entuzjazmem wypowiadała się również o multimedialnych formach promocji książek w Chinach, wykorzysujących efekt synergii, dających możliwość dostępu do książki w formie tradycyjnej, elektronicznej, audio i audiowizualnej. Ta różnorodność zdaniem rozmówczyni służy nie tylko przyciągnięciu, ale także utrzymaniu uwagi konsumenta.

W Chinach zarejestrowanych jest 600 wydawnictw. Spośród 24-25 mln książek wydawanych rocznie, literatura piękna stanowi zaledwie 7%. 30% popularnością cieszą się natomiast poradniki tłumaczone z języka angielskiego. Znaczący udział w rynku ma również literatura faktu, reportaże, publikacje naukowe w dziedzinie socjologii, nauk społecznych, historii Chin i innych państw.

Dr Sarek rozwiała wątpliwości dotyczące dostępu chińskich czytelników do literatury światowej. W jej ocenie, Chińczycy mają większy dostęp do literatury obcej niż polscy czytelnicy. Książki na rynek chiński są tłumaczone nie tylko z języka angielskiego, ale również z języków azjatyckich, a także mniej popularnych języków europejskich, w tym z języka niemieckiego i polskiego. Na liście bestsellerów w Chinach często goszczą wznowienia powieści rodzimych pisarzy takich, jak Wang Xiaobo. Ponadto, niesłabnącą popularnością cieszy się chińska klasyka, w tym: „Wędrówka na Zachód” i wiersze z dynastii Tang, ale także powieści Stanisława Lema w przekładzie. Na uwagę chińskich czytelników mogą też liczyć nobliści w dziedzinie literatury, np. Olga Tokarczuk.

Podczas rozmowy, gust literacki chińskich czytelników został określony jako eklektyczny, bo oprócz klasyki literatury pięknej i poradników, często sięgają po literaturę rozrywkową i fantastykę naukową. Dużą popularnością cieszą się japońskie powieści grozy, w której świat realny przeplata się ze światem duchów.

Rozmowę na temat trenów literackich dr Sarek zakończyła zachętą do sięgania po ukazującą się w polskim przekładzie literaturę chińską. Tym, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z literaturą chińską, poleciła powieść Yu Hua: „Chiny w dziesięciu słowach”.

Agnieszka Wu-Skawińska