|
 |
| (GMT+08:00)
2004-07-22 16:18:53
|
 |
|
Ludwik Zamenhof i jego dzie³o
CRI
Bia³ystok w drugiej po³owie XIX wieku prze¿ywa³ niezwykle dynamiczny rozwój. Budowa linii kolejowej Warszawa - Petersburg, a co za tym idzie powstaj±ce fabryki Tryllingów, Beckera, Szapiro, Polaka, Nowika by³y niczym "Ziemia Obiecana" dla wielu szukaj±cych pracy, czy te¿ awansu spo³ecznego.
Krzy¿owa³y siê tu ze sob± religie: katolicka i moj¿eszowa, prawos³awna, ewangelicka. G³ówny rynek zwany Bazamym, nad którym górowa³ ratusz niczym legendarna Wie¿a Babel rozbrzmiewa³ wieloma jêzykami.
 Z nadziej± na lepsz± pracê i wiêksze mo¿liwo¶ci przeniós³ siê z Tykocina do Bia³egostoku Marek Zamenhof. Wkrótce tu po¶lubi³ Rozaliê Sofer. M³odzi Zamenhofowie wynajêli mieszkanie przy ul. Zielonej 6, niedaleko Bazamego Placu. Marek Zamenhof pracowa³ jako nauczyciel. Pocz±tkowo uczy³ jêzyków obcych w domu Zab³udowskich, pó¼niej we w³asnej szkole Tora in Derech Erc, a do koñca pobytu w Bia³ymstoku pracowa³ w Gimnazjum Realnym.
15 grudnia 1859 roku przyszed³ na ¶wiat pierworodny syn Marka i Rozalii, Ludwik £azarz. S³abowity i chorowity ch³opak stal siê oczkiem w g³owie matki, która pok³ada³a w nim wielkie nadzieje. Tymczasem ma³y Ludwik dorasta³ i jak jego koledzy z ulicy Zielonej ugania³ siê na Bazamym Rynku. Stragany, gwar mieszaj±cych siê ze sob± ró¿nojêzycznych s³ów i przekleñstw, musia³ przyci±gaæ Ludwika, jak równie¿ budziæ jego lêk. W wieku 9 lat napisa³ swoje pierwsze dzie³o. By³a to sztuka p.t. "Wie¿a Babel", której pierwowzorem sta³ siê ratusz bia³ostocki i otaczaj±cy go bazar. Wkrótce Ludwik rozpocz±³ naukê w Gimnazjum Realnym.
W 1873 roku rodzina Zamenhofów opuszcza Bia³ystok i przenosi siê do Warszawy, gdzie Marek rozpoczyna pracê w Instytucie Weterynaryjnym i Gimnazjum Realnym. Z Bia³egostoku Ludwik wywozi wspomnienia dzieciñstwa i ....ideê nowego miêdzynarodowego jêzyka. W warszawskim gimnazjum znajduje grono przyjació³, takich jak on zapaleñców nowej idei.
Po ukoñczeniu gimnazjum Ludwik zgodnie z wol± oj ca rozpoczyna studia medyczne w Moskwie, nie rezygnuje jednak ze swojej ¿yciowej pasji. Niestety Marek Zamenhof by³ przeciwny pracy syna nad nowym jêzykiem, jedynie matka wspiera³a jego badania lingwistyczne.
Po ukoñczeniu studiów, które z powodów ekonmicznych w latach 1881-1885 kontynuowa³ na Uniwersytecie Warszawskim, w 1885 roku Ludwik Zamenhof rozpocz±³ swoj± pierwsz± praktykê w ma³ej litewskiej miejscowo¶ci Wejseje, gdzie mieszka³a jego siostra. Praktyka ta na szczê¶cie nie trwa³a d³ugo i dziêki znajomo¶ciom ojca móg³ wróciæ do Warszawy, gdzie otworzy³ specjalizacjê okulistyczn± w Szpitalu ¯ydowskim przy rogu ulic Inflanckiej i Pokornej. Dalszym etapem specjalizacji by³ kilkumiesiêczny pobyt w Wiedniu w klinice oftalmologicznej. Praktyka lekarska nie oderwa³a Ludwika od jego badañ lingwistycznych i pracy nad jêzykiem miêdzynarodowym. Ludwik powróci³ do Warszawy i wtedy w jego ¿yciu pojawi³a siê Klara Silbemik z Kowna, zafascynowana ide± miêdzynarodowego jêzyka.
 26 lipca (14 lipca wg. kalendarza obowi±zuj±cego w Rosji) 1887 roku w warszawskiej drukarni Ch.Keltera zakoñczono druk pierwszego podrêcznika "Lingvo Internacia". By³ to rok niezwykle wa¿ny dla Ludwika. Udaje mu siê bowiem wydaæ wymarzone dzie³o oraz po¶lubiæ Klarê. Odt±d w Klarze i jej ojcu znajdzie najgorêtszych zwolenników swojej pracy nad miêdzynarodowym jêzykiem. M³odzi pañstwo Zamenhofowie zamieszkali przy ul. Przejazd 9, a ich ma³e mieszkanko sta³o otworem dla wszystkich zapaleñców zara¿onych ide± wspólnego jêzyka. Sta³ymi bywalcami byli - L. Belmont, K.Bein, A. Brzostowski, A.Zakrzewski i Antoni Grabowski, pierwszy t³umacz utworów literackich na jêzyk esperanto, pó¼niejszy t³umacz "Pana Tadeusza" .
Niestety, oprócz pracy nad jêzykiem miêdzynarodowym Ludwik musia³ zarobkowaæ na utrzymanie rodziny. By³ przecie¿ okulist±. Skuszony dobr± prac±, która okazuje siê niestety wielk± pomy³k±, wyje¿d¿a w g³±b Rosji do Chersonu. Têskni za ¿on± i synkiem. Wraca do Warszawy, ale ponownie sytuacja finansowa zmusza rodzinê Zamenhofów do wyjazdu, tym razem do Grodna. Z pomoc±, jak zwykle, przychodzi ojciec Klary - bogatuy kowieñski kupiec Aleksander Silbernik. Ludwik wraz z rodzin± mo¿e wróciæ ostatecznie do Warszawy. Wynajmuje mieszkanie przy ul. Dzikiej 9, gdzie równie¿ otwiera prywatn± praktykê. Przez te lata trudno¶ci finansowych i tu³aczki, nie przerywa³ pracy nad jêzykiem esperanto, a szczególnie teraz, kiedy jego ¿ycie ustabilizowa³o siê, móg³ po¶wiêciæ siê bezgranicznie swojej ¿yciowej pasji.
Rok 1889 jest niezwykle wa¿ny dla upowszechniania lingvo intemacia, nazwanego esperantem, bowiem zaczyna wychodziæ pierwsze czasopismo "La Esperantisto" w Norymberdze. Powstaj± tak¿e pierwsze kluby zwolenników jêzyka esperanto. Wreszcie przychodzi sukces - w 1905 roku w Boulogne-sur-Mer we Francji odby³ siê I ¦wiatowy Kongres Esperanta. Pary¿ przywita³ Dr Esperanto roz¶wietlon± na jego cze¶æ wie¿± Eiffla. Ludwik Zamenhof zosta³ równie¿ odznaczony Orderem Legii Honorowej.
Kolejne ¶wiatowe kongresy umacniaj± i rozpowszechniaj± jêzyk esperanto na ca³ym ¶wiecie. W 1908 roku powsta³ ¦wiatowy Zwi±zek Esperanta (Universala Esperanto-Asocio). Wydawa³o siê, ¿e idea esperanto po³±czy³a ludzi z ró¿nych krajów i kontynentów i, ¿e marzenie Ludwika Zamenhofa, które narodzi³o siê pod bia³ostockim ratuszem, nareszcie siê zi¶ci³o.
28 czerwca 1914 roku pad³y strza³y w Sarajewie. Europê ogarnê³o szaleñstwo wojny. By³ to druzgoc±cy cios dla schorowanego Ludwika Zamenhofa.
14 kwietnia 1917 roku Ludwik Zamenhof zmar³.
"By³ dobrym synem kraju, w którym siê urodzi³. Przyjdzie chwila, ¿e ca³a polska ziemia zrozumie, jak± promienn± s³awê da³ ten wielki syn swojej ojczy¼nie..".
L. Belmont.
|
|
|
