|
 |
| (GMT+08:00)
2005-03-22 16:41:21
|
 |
|
Słabość wewnętrzna rzeczpospolitej
CRI
Tym razem przeciwnicy Konstytucji 3 Maja zawiązali konfederację targowicką na czele z Ksawerym Branickim, Sewerynem Rzewuskim i Szczęsnym Potockim. Magnaci - zdrajcy zwrócili się o pomoc do carowej Rosji - Katarzyny II. Wybuchła wojna z Rosją (100 tys. armia rosyjska wkroczyła do Polski), której Polacy odnieśli piękne zwycięstwa (Zieleńce, Dubienka) ale ostatecznie zakończyła się klęska i przystąpieniem króla do Targowicy. Dokonano II rozbioru Polski w 1793 roku. Ostatnią próbą ratowania Ojczyzny było Powstanie Kościuszkowskie. Wojsko powstańcze zostało krwawo rozbite - dowódcy i uczestnicy dostali się do niewoli. Klęska powstania i III rozbiór Polski był dramatem wszystkich patriotycznych sił Narodu. Rzeczypospolita przestała istnieć, jej ziemie wcielono w trzy obce organizmy państwowe: Rosji, Prus i Austrii.
?
Słabość wewnętrzna Rzeczpospolitej nie ujawniła się nagle. Tradycje kultywowane od wieków oraz niejasne rozwiązania prawne w XVIII wieku były zbyt silnie nawarstwione. Ewolucyjna droga naszego systemu politycznego, który tak jak systemy niemal wszystkich państw europejskich ulegał tym samym trendom, jest w zasadzie prawidłowa. Od połowy XIV wieku możnowładztwo polskie potocznie zwane szlachtą zyskiwało coraz szersze przywileje stanowe. Spowodowane to było szczególną sytuacją jaka zaistniała po wygaśnięciu dynastii piastowskiej. Nowy król, Ludwik Węgierski z dynastii Andegawenów aby zapewnić sobie posłuch musiał uciec się do przekupstwa. Co jest jednak bardzo ciekawe szlachta polska w XIV wieku przedkładała interes ojczyzny ponad swoje prywatne interesy. Przywilej z 1374r. zawierał wiele zabezpieczeń, które zapewnić miały Polsce bezpieczeństwo. Niestety z biegiem lat te chlubne idee ulegały coraz większemu wypaczeniu.
Wiek XV śmiało można nazwać wiekiem przywilejów. Nowa dynastia zmuszona była do umacniania swojej władzy poprzez nadawanie coraz większych swobód małej grupie społecznej. Ciąg dat 1413, 1423, 1430, 1433, 1454, 1493, 1496, najlepiej świadczy o tym jak ciężkie było panowanie w Rzeczpospolitej. Ostatnie dwudziestolecie XV wieku to także powstanie Parlamentu, który w późniejszych latach stał się jedną z przyczyn upadku Polski. Jego powstanie było konsekwencją rosnącej siły, a także świadomości politycznej szlachty. Możnowładztwo chciało mieć jak największy wpływ na rządy w państwie. Taką możliwość dawał jedynie Parlament, który powstał w 1496r. W XVIII wieku funkcjonowanie Sejmu stało się co najmniej wadliwe, jednakże początki były bardzo udane. W konstytucji "Nihil Novi" z 1505r. niższa izba czyli Sejm zapewniła sobie równość z izbą senatorską. Prerogatywy króla są coraz mniejsze.
W zasadzie na czas obrad Sejmu, staje się jeszcze jednym stanem sejmującym. Wiek XVI przynosi niemal zupełne zachwianie równowagi pomiędzy władzą wykonawczą, czyli królem, a władzą ustawodawczą, czyli Sejmem. Koniec tego wieku to również wzrost znaczenia magnaterii, która stworzyła nową grupę "arystokracji" wśród szlachty. Niezaprzeczalnie bardzo ważnym czynnikiem zwiększającym chaos w państwie stały się w 1573 r. artykuły henrykowskie, które pozwalały na wypowiedzenie posłuszeństwa królowi. Trudno pominąć jeszcze jeden aspekt który odgrywał ważną rolę w funkcjonowaniu państwa - rokosze i konfederacje. O ile konfederacja była w zasadzie dobrym rozwiązaniem i pozwalała wprowadzić reformy które nie miały szans na jednomyślne przyjęcie, o tyle rokosz był w wieku XVII istną zmorą dla rządzących. Dla Europy był przykładem na coraz większą bezsilność i niewydolność polskiego organizmu państwowego.
Wiek XVIII i rządy dynastii saskich Wettinów przyniosły Polsce najwięcej strat. Nie chodzi tu tylko o nieudolność władców, ale o coraz bardziej dające o sobie znać położenie geopolityczne. Początkowo perspektywa połączenia unią personalną Saksonii z Rzeczpospolitą wydawała się bardzo dobra. Również osoba monarchy dawała gwarancje, że linia dynastyczna szybko nie wygaśnie. Jednakże August II Mocny dość szybko popadł w długi, co skrzętnie wykorzystała Rosja. Wplątanie Rzeczpospolitej w wojnę północną doprowadziło do ogromnego zniszczenia i zubożenia kraju. Na okres kilkunastu lat Polska stała się areną walk pomiędzy Rosją a Szwecją. Zmieniające się konfiguracje wywoływały w Polsce niestabilność. Część popierała Sasów i Rosję inni natomiast Szwecję i jej kandydata Stanisława Leszczyńskiego. Jednakże to nie zmieniło sytuacji w jakiej znalazła się Rzeczpospolita. Od pierwszego dziesięciolecia wpadliśmy w strefę szczególnego zainteresowania Rosji, która ulegała głębokim reformom.
|
|
|
