Znak 财 (czytany cái, a oznaczający majątek) jest typowym przykładem znaku złożonego z elementu znaczeniowego i elementu fonetycznego. Takie znaki stanowią przytłaczającą większość wszystkich używanych we współczesnym języku chińskim, są więc dla pisania i czytania po prostu niezbędne.

Element znaczeniowy zawarty w tym znaku (i innych znakach tego rodzaju) nie pozwala wprawdzie określić na pierwszy rzut oka, co dokładnie dany znak oznacza, ale daje nam wskazówkę na ten temat. Podobnie jest z elementem fonetycznym – i tu informacja nie zawsze jest precyzyjna, a jedynie naprowadza na prawidłową wymowę danego znaku, posługując się, można by powiedzieć, graficznym skojarzeniem.

Przyjrzyjmy się znakowi财, aby zobaczyć jak to wygląda w praktyce. Elementem znaczeniowym jest tu lewa część znaku, czyli 贝. Element ten pojawia się w bardzo wielu znakach, których znaczenie związane jest z pieniędzmi. Proszę spojrzeć na następujące znaki: 账 (rachunki; księga rachunkowa), 购 (kupować), 费 (opłata – tu element znaczeniowy 贝 widzimy w innej nieco pozycji, bo w dolnej części znaku, a nie w lewej), 赌 (hazard) czy 赔 (płacić odszkodowanie). Jak widać, znaczenia tych znaków są dość odległe od siebie, ale wszystkie mają coś wspólnego z pieniędzmi, podobnie jak nasz znak 财.

Sam element znaczeniowy 贝 może występować jako samodzielny znak i oznacza wtedy muszlę. Dlaczego zatem stał się swego rodzaju wspólnym mianownikiem dla znaków związanych znaczeniowo z pieniędzmi? Otóż w starożytnych Chinach (a znak 贝 ma prawdziwie starożytny rodowód) przez pewien okres używano jako środka płatniczego właśnie muszelek. Nie były to jednak byle jakie muszelki, a jedynie muszle dwóch gatunków ślimaków morskich z rodziny porcelanek, uczenie zwanej Cypraeidae. Rolę pieniądza odgrywały wówczas muszle gatunku Cyprea moneta (po polsku znanego też jako porcelanka „moneta") i Cyprea annulus. Nazwy te mogą brzmieć nieco obco, ale tak naprawdę porcelanki mają swoje stałe miejsce również w kulturze polskiej. Każdy zapewne widział typowy kapelusz stanowiący nieodzwoną część góralskiego stroju ludowego. Używane do ozdabiania takich kapeluszy niewielkie białe muszelki to właśnie muszle porcelanek „monet", które jakieś 3,5 tysiąca lat temu służyły protoplastom współczesnych Chińczyków za pieniądze. W ten sposób zdobyły (a może kupiły...) sobie trwałe miejsce w chińskim piśmie pod postacią kojarzonego z pieniędzmi, handlem i sprawami gospodarczymi elementu 贝.

Nie zapominajmy jednak o wspomnianym już elemencie fonetycznym. W znaku 财 znajduje się on po prawej stronie i samodzielnie wygląda tak: 才. Jako oddzielny znak czytany jest cái, czyli dokładnie tak samo jak nasz znak 财. Wspólny element fonetyczny nie oznacza jednak zawsze identycznej wymowy. Spójrzmy na przykłady znaków z elementem 才: znak 材 (cái) wymawia się tak samo jak 才 i 财, ale już 豺 (chái) ma wymowę tylko bardzo podobną, nie zaś identyczną. W przypadku wielu elementów fonetycznych występujących w chińskich znakach różnice te bywają jeszcze większe niż tutaj, nie dajmy się więc zbyt łatwo zwieść fonetycznym podpowiedziom zawartym w znakach. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości wymowę najlepiej po prostu sprawdzić w słowniku!(Jakóbiec Wojciech)