W dniach 5-6 listopada odbędzie się w Rydze szczyt formatu "16+1", czyli spotkanie na szczeblu premierów w ramach forum współpracy krajów Europy Środkowo-Wschodniej z Chinami. W spotkaniu będzie uczestniczył premier Chin Li Keqiang, Polskę reprezentować będzie premier Beata Szydło - w trakcie szczytu zaplanowane zostało spotkanie bilateralne obu premierów. Forum współpracy Chin i krajów Europy Środkowo-Wschodniej ma już 5 lat. W kwietniu 2012 roku podczas wizyty w Polsce szefa chińskiego rządu Wen Jiabao, doszło do spotkania szesnastu premierów krajów Europy Środkowo-Wschodniej, wtedy właśnie premier Chin zaproponował format współpracy „16+1". Wen Jiabao ogłosił strategię wobec krajów regionu („12 kroków") - listę inicjatyw mających wzmocnić współpracę dwustronną.
W ramach tego formatu odbyły się 3 kolejne szczyty w Belgradzie, Bukareszcie oraz ostatni w 2015 roku Suzhou, w którym uczestniczył Prezydent RP Andrzej Duda. Podczas tych spotkań modyfikowano i dodawano do tego projektu nowe elementy. W październiku doszło do spotkania koordynatorów forum współpracy Europa Środkowo-Wschodnia – Chiny w Rydze. Ze strony polskiej uczestniczył w nim wiceminister MSZ Robert Grey. Podczas spotkania rozmawiano o stanie przygotowań do szczytu i ustalono, że spotkaniu szefów rządów towarzyszyć będzie Forum Biznesu. W ramach planu tego dwudniowego wydarzenia przewidziano również spotkania dla przedstawicieli biznesu, panele dyskusyjne o transporcie i rozwoju, a także turystyce i wymianie gospodarczej. "Spośród wielu sektorów współpracy Chin i Europy Środkowo-Wschodniej, Polska szczególnie docenia płaszczyznę biznesową i inwestycyjną" - stwierdził wiceminister Grey, podkreślając aktywny udział Rady Biznesu "16+1" z siedzibą w Warszawie w przygotowaniach do Forum Gospodarczego 16+1 w Rydze.
Wiceszef polskiej dyplomacji zwrócił uwagę, że dla Polski priorytetowym aspektem współpracy "16+1" są kwestie infrastrukturalne i transportowe. Polska aktywnie wspiera i włącza się w pracę sekretariatów umiejscowionych w Rydze i Belgradzie koordynujących współpracę logistyczną oraz transportowo-infrastrukturalną. W ramach inicjatywy "16+1" będą realizowane projekty nowego Jedwabnego Szlaku. Ogłoszone w 2013 roku w Kazachstanie przez prezydenta Chin Xi Jinpinga zakładają utworzenie lądowych i morskich sieci korytarzy transportowych, które połączą Państwo Środka z Europą. Kraje Europy Środkowo-Wschodniej, a szczególnie Polska ze względu na swoje położenie wydają się bardzo ważnymi, strategicznymi elementami tego projektu. Powstają już pierwsze inwestycje w ramach tego gigantycznego przedsięwzięcia. Kilka miesięcy temu otwarto Centrum Logistyczne w Qingbaijiang - dzielnicy Chengdu, które obsługuje połączenie towarowe na trasie Łódź-Chengdu. W Polsce ma znajdować się europejskie centrum przeładunkowe Jedwabnego Szlaku - prawdopodobnie w Małaszewiczach na granicy z Białorusią. Szczyt szefów rządów formatu "16+1" w Rydze zapewne potwierdzi jeszcze głębsze otwarcie na współpracę wszystkich partnerów. "Tego typu spotkania mają przyczyniać się do wypracowania konsensusu politycznego, co do zasadniczych kierunków współpracy w takich obszarach jak: gospodarka, przemysł, rolnictwo, kultura, nauka, czy turystyka" – podkreślił rzecznik polskiego rządu Rafał Bochenek. Przy okazji szczytu można śmiało powiedzieć, że obecne relacje polsko-chińskie są najlepsze na przestrzeni ostatnich 30 lat. Potwierdziło to "nowe otwarcie" w stosunkach dwustronnych podczas czerwcowej wizyty Xi Jinpinga w Polsce i ogłoszenie partnerstwa wszechstronnej strategicznej współpracy pomiędzy Polską a Chinami.
Szczyt w Rydze jest potwierdzeniem tej tendencji. Silna współpraca z Chinami daje po raz pierwszy od 1989 roku Polsce alternatywę zarówno polityczną, jak i finansową wobec dotychczasowej polityki skoncentrowanej na USA i UE. Oczywiście należy się liczyć, że zacieśnienie współpracy będzie procesem rozłożonym w czasie, do czego potrzebne jest stworzenie przez Polskę długofalowej strategii wobec Chin. Podczas szczytu polscy przedsiębiorcy zapewne poruszą temat liberalizacji barier administracyjnych, które uniemożliwiają swobodny eksport towarów do Chin, co spowoduje większe otwarcie chińskiego rynku na polskie produkty i zmniejszenie ujemnego bilansu handlowego między obu krajami. Dla władz w Warszawie spotkanie będzie kolejną okazją do przekonania Chin, by wraz z Azjatyckim Bankiem Inwestycji Infrastrukturalnych, którego Polska jest członkiem-założycielem, aktywniej włączyły się do realizacji projektów infrastrukturalnych w regionie. Przykładem takiego projektu jest Via Carpatia - szlak autostrad i linii szybkiej kolei, które połączyłyby Bałtyk z Morzem Czarnym, czy rozbudowa projektów infrastruktury lotniczej i kolejowej w Polsce. Przy okazji szczytu dojdzie do pierwszego spotkania polskiej premier z chińskim odpowiednikiem, na którym omówione zostaną pierwsze efekty partnerstwa strategicznej współpracy i określone nowe kierunki rozwoju kooperacji między oboma krajami. ( Autor: Grzegorz Gołojuch )
