Instytut Konfucjusza odgrywa ważną rolę w promowaniu kultury chińskiej i wymiany zagranicznej. Na Wspólnej Konferencji Europejskich Oddziałów Instytutu Konfucjusza 2015, która odbyła się na początku września tego roku, dyrektor Instytutu Konfucjusza w Chinach ds. promocji sinologii za granicą, sekretarz generalny Instytutu Konfucjusza, pani Xu Lin, wyraziła nadzieję, że Instytut będzie nadal podnosić poziom nauki języka chińskiego, upowszechniać wiedzę o chińskiej kulturze i tradycjach i aktywnie wspierać wymianę kulturalną między Chinami i krajami należącymi do pasa ekonomicznego wzdłuż nowego Jedwabnego Szlaku i morskiego Jedwabnego szlaku XXI wieku. Uczestnicy konferencji byli jednomyślni co do tego, że intensywny rozwój wymiany i współpracy na polu kultury sprzyja kładzeniu solidnych podstaw dla realizacji koncepcji Jeden pas i jeden szlak, a Instytut Konfucjusza na całym świecie prowadzi szeroko zakrojoną działalność edukacyjną, tak w zakresie języka chińskiego, jak i kultury Państwa Środka, pogłębiając tym samym wzajemne zrozumienie i przyjaźń narodów. Pomiędzy rozwojem Instytutu a realizacją projektu Jeden pas i jeden szlak istnieje wiele punktów stycznych. Omawiana inicjatywa Chin stwarza istotne szanse rozwoju dla krajów leżących w obejmowanej przez nią strefie. Lokalne Instytuty Konfucjusza powinny ze wszech miar wspomagać urzeczywistnienie koncepcji Jeden pas i jeden szlak. Pani Xie Li, dyrektor Poznańskiego Oddziału Instytutu Konfucjusza, zaznaczyła, że koncepcja ta jest bardzo dla Polski korzystna i Polska nie powinna przepuścić tej szansy. Dlatego Instytut Konfucjusza wspiera i będzie nadal aktywnie wspierać wdrażanie tego projektu w Polsce, odgrywając rolę pomostu.
Poza Instytutami Konfucjusza coraz więcej wyższych uczelnii chińskich nawiązuje współpracę z wyższymi uczelniami w Polsce. Rośnie intensywność dwustronnych kontaktów oświatowych. 21 września bieżącego roku w Warszawie na III edycji Dialogu Chiny – Europa Środkowo-Wschodnia w sprawie polityki edukacyjnej chiński wiceminister edukacji, Hao Ping, zauważył, że przedstawiona w 2013 r. przez przewodniczącego Chin Xi Jinpinga strategia Jeden pas i jeden szlak otwiera przed objętymi nią państwami nowe możliwości komplementarnej współpracy, otwarcia i rozwoju.
Uczestnicy spotkania dyskutowali na temat udoskonalania mechanizmu rozwoju współpracy oświatowej między Chinami i krajami Europy środkowo-wschodniej, dalszego pogłębiania tej współpracy oraz kształcenia talentów w kierunkach odpowiadających potrzebom rynku. Podczas konferencji doszło do podpisania przez Chińskie Studenckie Stowarzyszenie Sportu i Europejskie Studenckie Stowarzyszenie Sportu memorandum o wzajemnym zrozumieniu i współpracy.
„Projekt Jeden pas i jeden szlak zakłada współpracę na zasadzie równości i poszanowania odmienności kulturowej, odzwierciedla ducha pokoju, wymiany, zrozumienia, tolerancji i wzajemnie korzystnej współpracy, odpowiada wspólnym potrzebom Chin i państw Europy środkowo-wschodniej, służąc zainteresowanym stronom za nową platformę współpracy, która pomoże wprowadzić wymianę oświatową w ramach formatu „16+1" na wyższy poziom szybkiego rozwoju".
Wymiana i współpraca oświatowa między Chinami i krajami Europy środkowo-wschodniej stanowią ważną część składową bilateralnej wymiany kulturalnej, a także podstawę do utrwalania rozwoju stosunków politycznych i współpracy gospodarczo-handlowej. Hao Ping stwierdził:
„Strona chińska jest gotowa w ścisłej kooperacji z krajami Europy środkowo-wschodniej wcielać w życie porozumienia zawarte między przywódcami zainteresowanych stron, podnosić ogólny poziom stabilnych i pomyślnie rozwijających się kontaktów w sferze edukacji i oświaty oraz promować współpracę na tym polu między Chinami a państwami regionu".
IV Dialogowi Chiny – Europa Środkowo-Wschodnia w sprawie polityki edukacyjnej, który odbędzie się w 2016 roku w Chinach, towarzyszyć będzie konferencja ministrów edukacji i oświaty Chin i państw członkowskich Unii Europejskiej, a także IV Dialog na wysokim szczeblu na temat wymiany kulturalnej. Celem tych spotkań będzie wspólne wspieranie mechanizmu dialogu w kwestiach polityki edukacyjnej, otwieranie szerszych przestrzeni dla kontaktów i współpracy w zakresie nauki i oświaty między Chinami a krajami Europy środkowo-wschodniej i Unią Europejską.
Równocześnie, poza oficjalną współpracą oświatową prowadzoną przez rządy Chin i Polski w ramach strategii Jeden pas i jeden szlak, społeczeństwa obu krajów z coraz większym entuzjazmem odnoszą się do wzajemnej wymiany kulturalnej i kontaktów na tym polu. Dobrym tego przykładem była podróż chińskich artystów wzdłuż nowego Jedwabnego Szlaku do Europy. Wyruszyli 2 maja z Pekinu, przebyli ponad 20 tys. km, odwiedzili ponad 10 europejskich państw, aż w końcu, 15 lipca, dotarli do Polski. Podczas blisko miesięcznego pobytu w Kraju Nad Wisłą swoje wrażenia i obserwacje na bieżąco zapisywali językiem sztuki, tworząc prace, w których znakomicie uchwycili typowe dla polskiej kultury przenikanie się wpływów Orientu i Zachodu.
Polska wiceminister kultury, Monika Smoleń wysoko oceniła inicjatywę chińskich artystów i ich wkład w rozwój wymiany kulturalnej. Omawiając kwestię polsko-chińskiej współpracy w zakresie kultury i sztuki, pani minister nawiązała do podpisanego między Polską a Chinami w 2011 roku Wspólnego oświadczenia o strategicznym partnerstwie, w którym jest również mowa o kontaktach i współpracy kulturalnej. Polsko-chińska współpraca między instytucjami kulturalnymi i szkołami artystycznymi bardzo się w ostatnich latach ożywiła. Tylko w bieżącym roku miały miejsce liczne wydarzenia kulturalne najwyższej klasy, będące owocem tejże współpracy. Tu wymienić wypada przede wszystkim Polski Sezon Kulturalny, w ramach którego w salach najbardziej prestiżowego obiektu wystawienniczego w Chinach – w Chińskim Muzeum Narodowym w Pekinie – od lutego do maja gościła największa wystawa, jaką Polacy zorganizowali poza Europą i pierwsza na tak dużą skalę ekspozycja polskiej sztuki w Chinach – Skarby z kraju Chopina. Sztuka polska od XV do XX w. Z kolei w Chińskiej Galerii Narodowej w Pekinie zaprezentowano wystawę polskiej sztuki współczesnej Stany życia. Polska sztuka współczesna w konekście globalnym. Jednocześnie w Polsce zrealizowano wspólnie wiele projektów kulturalnych mających przybliżyć polskiej publiczności bogactwo chińskiej kultury i sztuki.
„To co mnie niezwykle cieszy to to, że współpraca kulturalna zaczyna już wykraczać poza współpracę rządową, współpracę między instytucjami kultury i przejmowana jest przez organizacje pozarządowe, przez ludzi, bo tylko wtedy tak naprawdę ma ona sens",
powiedziała minister Smoleń i komentując wspomniane warsztaty chińskich artystów w Polsce, dodała:
„Wartość tych warsztatów polega przede wszystkim na tym, że artyści tworzą w Polsce, tutaj nas poznają i przez to stają się ambasadorami Polski i na pewno takimi będą po powrocie do Chin".
Ze względu na swe geograficzne położenie Polska w wymianie gospodarczej i kulturalnej między Wschodem i Zachodem jest, i była, swojego rodzaju pomostem. W wieku XVII z tej ziemii wyruszył pionier dialogu Chiny-Europa – polski jezuita, Michał Boym. W bieżącym roku miały miejsce dwie odsłony ekspozycji poświęconej temu wybitnemu misjonarzowi, a zatytułowanej Wystawa o życiu i osiągnięciach Michała Boyma, polskiego misjonarza w Chinach, prekursora rozpowszechniania kultury chińskiej na Zachodzie. Pierwszą z nich zorganizowano w czerwcu w Bibliotece Pekińskiego Uniwersytetu Języków Obcych, a drugą, we wrześniu – w Chińskiej Bibliotece Narodowej w Pekinie.
Zastępca dyrektora Chińskiej Biblioteki Narodowej, pani Liu Huiping podkreśliła,że dzięki koncepcji Jeden pas i jeden szlak tworzą się nowe formy kontaktów między Wschodem a Zachodem. Dzisiaj, leżąca na trasie nowego Jedwabnego Szlaku Polska nadal w gospodarczych i kulturalnych kontaktach Wschód-Zachód pełni rolę „pomostu", ale w porównaniu z czasami Boyma forma i skala tych kontaktów jest o wiele bardziej bogata.
Wiceprezes Polskiego Funduszu Jedwabnego Szlaku na rzecz Kultury Jerzy Rzymanek powiedział naszemu dziennikarzowi:
„Dzisiaj możemy powiedzieć to, że znakomite idee, wizja budowy pasa gospodarczego i Szlaku Jedwabnego XXI w. jest wizją wspaniałą, która ma nie tylko znaczenie ekonomiczne, ale również kulturalne, dlatego że dzięki wymianie kulturalnej społeczeństwa mogą się lepiej poznać, a skoro mogą się lepiej poznać – mogą się lepiej zrozumieć i lepiej ze sobą współpracować. Artyści mają w tym wielki swój wkład".
Dwa tysiące lat temu Jedwabny Szlak otworzył drogę z Chin do świata, dziś Nowy Jedwabny Szlak ma do odegrania nie mniej istotną rolę: będzie stymulował innowacje oraz wspólny rozwój krajów leżących na jego trasie, wytyczy „nowy szlak" wymiany kulturalnej.
