Po wydrążeniu tunelu w Świnoujściu, chińska maszyna wróciła do Chin
Chińska maszyna TBM zwana Wyspiarką, która wydrążyła tunel pod rzeką Świną pomiędzy wyspami Uznam i Wolin wróciła do Chin. Po wydrążeniu tunel o długości 1,44 km i średnicy 12 metrów, łączącego dwie części Świnoujścia, maszyna została odkupiona przez chiński holding CREG. Zakończyła się w ten sposób skomplikowana trwająca prawie dwa lata operacja od zakupu i skonstruowania maszyny w Chinach, transportu do Polski, wydrążenia tunelu i powrotu maszyny do chińskiego producenta.
Odkąd w 2016 roku zapadła decyzja o rozpoczęciu budowy tunelu pod rzeką Świną, dzielącą przez lata na pół portowe Świnoujście, położone na wyspach Uznam i Wolin, było wiadomo, że do wydrążenia tej drogi potrzebna będzie ogromna maszyna TBM (od angielskiego Tunnel Boring Machine, czyli dosłownie maszyna wiercąca tunel). Po wyborze głównego inwestora, którym okazało się polsko-tureckie konsorcjum PORR/Gülermak rozpoczęły się poszukiwania odpowiedniego producenta maszyny, które zwykle są produkowane pod kątem konkretnych inwestycji i im dedykowane. Wybór praktycznie ograniczał się do Chin. Świnoujski jednorurowy tunel o długości 1,44 km i średnicy 12 metrów miał zostać wykonany przy użyciu technologii tarczy drążonej TBM. W Europie nie znaleziono żadnego producenta, gotowego szybko wykonać taką maszynę, dlatego wybór padł na Chiny, kraj który posiada zaawansowaną technologię i duże doświadczenie w konstruowaniu tego rodzaju maszyn.
Inwestor tunelu wybrał China Railway Engineering Equipment Group Co., Ltd. (CREG) firmę z Zhengzhou, w prowincji Henan, światowego lidera rozwiązań konstrukcji podziemnych tuneli. Chiński holding działający od 1990 roku zatrudnia 3000 pracowników, w tym 500 projektantów. Chińscy konstruktorzy zaprojektowali i zbudowali maszynę specjalne dedykowaną do wydrążenia tunelu pod Świną, która miała 100 metrów długości i 13,5 metra wysokości i ważyła 2740 ton. Na potrzeby transportu morskiego do Polski została rozłożona na 129 elementów. Co ciekawe, statek „Da Chang” transportujący całą maszynę, wykorzystał historycznie niska pokrywę lodową na Morzu Arktycznym i na przełomie września i października 2020 roku przypłynął do Świnoujście w 14 dni wykorzystując tak zwaną Drogę Północno-Wschodnią stanowiącą najkrótszy szlak żeglugowy łączący europejską część Rosji z Syberią i Azją Wschodnią. Zanim maszyna rozpoczęła pracę wiosną 2021 roku, jej montaż w Polsce zajął 3 miesiące. Później rozpoczęło się żmudne wiercenie tunelu pod Świną z prędkością 10-12 metrów na dobę. Przy obsłudze TBM całą dobę pracowało około 100 inżynierów i pracowników technicznych z kilkunastu krajów. Po ponad 6 miesiącach maszyna dotarła do celu końcowego na wyspie Wolin wydrążając 1484 metrów nowej drogi. Maszyna, którą chiński producent nazwał „Wielkim Kretem” w Polsce zgodnie z tradycją nazewnictwa takich maszyn w Europie, dostała nazwę kobiecą. W głosowaniu nad wyborem imienia dla maszyny wzięli udział mieszkańcy Świnoujścia. W konkursie wygrała nazwa „Wyspiarka”, której pomysłodawcami byli trzej mieszkańcy tego portowego miasta.
Po zakończeniu prac „Wyspiarki” spekulowano, czy tak skomplikowaną i potężną maszynę można będzie wykorzystać do wiercenia tuneli na innych budowach w Polsce, czy Europie. Niestety, tego typu maszyny nie nadają się do powtórnego wykorzystania przy drążeniu innych tuneli. Każda jest produkowana pod konkretną inwestycje, konkretne warunki geologiczne, ukształtowanie terenu. W kontrakcie kupna maszyny pomiędzy polsko-tureckim konsorcjum PORR/Gülermak a chińską firmą CREG znalazł się zapis mówiący o tym, że po zakończeniu prac, producent odkupi maszynę, za pewien procent jej wartości, kwota ta niestety została objęta tajemnicą handlową. Pod koniec marca rozpoczął się więc w porcie w Świnoujściu skomplikowany proces załadunku na statek, wcześniej rozłożonej na części, maszyny TBM, która wróciła do Chin.
Tekst: Grzegorz Gołojuch
Źródło: swinoujscie.naszemiasto.pl, facebook.com/PrezydentSwinoujscia, komputerswiat.pl, en.crectbm.com, eswinoujscie.pl;