|
 |
| (GMT+08:00)
2003-12-09 18:10:15
|
 |
|
Demografia i Naród
CRI
Status Quo ludności
Przyrost naturalny
Planowe ograniczenie urodzin dzieci
56 narodowości
Regionalna Autonomia Narodowa
Język i Pismo
Zwyczaje i Obyczaje
Święta
Wyznanie religijne
Status Quo ludności
Chiny najludniejszym krajem na świecie. W końcu 2001 roku ogólna liczba obywateli Chin wynosiła miliard 276 milionów 70 tys. osób /bez Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkongu, Specjalnego Regionu Administracyjnego Makao i prowincji Tajwan/ stanowiła 1/5 ogólnej ludności świata.
Chiny należą do państw o stosunkowo dużej gęstości zaludnienia. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 133 osób na km kwadratowy, Jednak ludność rozmieszczona jest bardzo nierównomiernie. Gęstość zaludnienia w nadmorskich rejonach wschodniej części Chin wynosi ponad 400 osób na km kwadratowy, a gęstość zaludnienia w środkowej części Chin wynosi ponad 200 osób na km2, a na słabo zaludnionych terenach górskich w zachodniej części Chin to zaledwie 10 osób na km2.
Przyrost naturalny
Kiedy powstała Chińska Republika Ludowa w 1949 roku ludność całego kraju liczyła 541 milionów 670 tys. osób. Dzięki stabilności społecznej, rozwojowi gospodarki, polepszeniu warunków ochrony zdrowia oraz wskutek niedoceniania wagi ograniczenia przyrostu naturalnego ludności i braku doświadczeń zanotowano dosyć gwałtowny wzrost liczby obywateli.
W 1969 roku Chiny liczyły już 806 milionów 710 tys. osób. W obliczu poważnego problemu nadmiaru populacji poczynając od lat 70 Chiny zaczęły wcielać w życie politykę planowego ograniczenia przyrostu naturalnego ludności i kontroli tego przyrostu, w wyniku czego aż do końca 2001 roku notuje się spadek przyrostu do 13.38?.
Zgodnie z wymogami określonymi w planie dziesiątej pięciolatki w dziedzinie rozwoju gospodarki narodowej i społeczeństwa, który został ratyfikowany na czwartej sesji Ogólnochińskiego Zgrmoadzenia Przedstawicieli Ludowych dziewiątej kadencji w marcu 2001 roku w tym okresie /2001-2005 r./ przyrost naturalny ludności Chin nie przekroczy 9? . W 2005 roku ludność Chin ma być kontrolowana w granicach miliarda 330 milionów osób, a w 2010 roku ? w granicach miliarda 400 milionów.
Planowe ograniczenie urodzin dzieci
Chiny traktują planowe ograniczenie narodzin jako podstawową politykę państwa. Podczas wcielania w życie tej polityki Chiny wprowadzają przepisy państwowego, ale wiele zależy od samej kontroli obywateli. Organy państwowe takie jak rząd centralny i terenowe rządy opracowują politykę, przepisy dotyczące kontroli przyrostu naturalnego, podnoszenia jakości życia ludzi, poprawy struktury ludności i planu makro przyrostu ludności oraz dostarczają wszystkim małżeństwom informacje, porady i usługi techniczne w zakresie ochrony rozrodu, zapobiegania ciąży, ograniczenia liczny urodzeń i świadomego macierzyństwa i wychowania. Kontrola obywateli polega na tym, by pod kierunkiem odpowiedniej polityki i przepisów państwa małżeństwa w wieku rozrodczym w sposób odpowiedzialny i planowy opracowały plan powiększenia rodziny i wybrały dogodną dla sobie metodę antykoncepcyjną zgodnie ze swym wiekiem, zdrowiem, aktywnością zawodową i warunkami ekonomicznymi swej rodziny.
Główna treść obecnej polityki planowania narodzin w Chinach zawiera się w kilku hasłach: późno zawierać małżeństwa, późno rodzić dzieci, rodzić ich mniej i dbać o zdrowie potomstwa, na jedno małżeństwo jedno dziecko, na wsi małżeństwa, które przechodzą prawdziwe trudności mogą urodzić drugie dziecko po kilku latach od narodzin pierwszego dziecka. Zgodnie ze wolą, konkretnymi warunkami demograficznymi, rozwojem gospodarczym, kulturą, obyczajami itp. opracowano różne przepisy dla poszczególnych regionów zamieszkałych przez mniejszości narodowe. Tam można mieć dwójkę dzieci, w niektórych rejonach nawet trójkę, nie ograniczono liczby dzieci dla narodowości z mniejszą ich liczbą.
Po wcielania w życie programu planowania rodziny zawieranie później małżeństwa i późniejsze rodzenie dzieci oraz dbanie o zdrowie potomstwa stały się stopniowym społecznym stylem.
Jednoczenie dzięki takiej polityce kobiety chińskie uwolniły się z wielokrotnego macierzyństwa i ciężkich prac domowych, podniósł się również poziom zdrowia matek i niemowląt.
56 narodowości
Chin są państwem wielonarodowościowym, żyje w nich 56 narodowości, Hanowie stanowią zdecydowaną większość / 91.6% ludności całego kraju/ toteż zwykło się nazywać inne 55 narodowości mniejszościami narodowymi. Wśród 55 narodowości ludność 18 narodowości przekracza milion obywateli, są to mniejszości Zhuang, Mandżurska, Hui, Miao, Ujgurska, Yi, Tujia, Mongolska, Tybetańska, Buyi, Dong, Yao, Koreańska, Bai, Hani, Li, Kazachska i Dai. Wśród tych 18 mniejszości najliczniejsza jest narodowość Zhuang, która liczy 18 milionów obywateli. Ludność 15 narodowości obejmuje przedział od 100 tys. do miliona obywateli ,są to She, Lishu, Gelao, Lahu, Dongxiang, Wa, Shui, Qiang, Tu, Xipo, Mulao, Kirgiska, Dawur i Jingpo. Ludność 22 mniejszości liczy od 10 tys. ? 100tys., są to Sala, Bulang, Maonan.Tadżyska, Pumi, Achang. Nu, Ewenkska, Jing, Jiino, Deao, Uzbecka, Rosyjska,Yugu, Baoan, Menba, Eruchun, Duolong, Tatarska, Hezhe, Gaoshang /ludności narodowości Gaoshan w Tajwanie/ i Geba. Najmniejszą jest narodowość Geba licząca poniżej 3000 osób.
Jeśli chodzi o rozmieszczenie narodowości, to Hanowie żyją w różnych rejonach całego kraju a głównie mieszkają w dorzeczach średniego i dolnego biegu żółtej rzeki Huanghe, rzeki Jangcy i Rzeki Perłowej Zhujiang oraz na równinie północno-wschodnich Chin.
Mimo nielicznej ludności mniejszości narodowe rozmieszczone w rozległych rejonach, zamieszkują 64.3% obszaru całego kraju, głównie żyją w rejonach przygranicznych w północno-wschodniej, północnej , północno-zachodniej i południowo-zachodniej części Chin. W prowincji Yunnan mieszka ponad 20 narodowości, tutaj żyją najliczniejsze narodowość Chin. Z powodu różnych czynników społeczno-historyczno- demograficznych rozmieszczenie różnych narodowości Chin ma miejsce zarówno w oddzielnych skupiskach nastąpiła głęboka asymilacja z narodowością Hanów i innymi mniejszościami narodowymi Chin w dziedzinie politycznej, gospodarczej i kulturalnej. Nastąpiła realizacja systemu regionalnej autonomii narodowej w regionach zamieszkanych przez mniejszości narodowe.
Regionalna Autonomia Narodowa
Realizacja równości narodowościowej, udzielanie wzajemnej pomocy i poparcia, wspólny rozkwit są podstawową wytyczną rządu chińskiego w stosunkach narodowościowych. Zgodnie z tą zasadą Chiny wprowadziły w czyn system regionalnej autonomii narodowej, który oznacza, że pod jednolitym kierownictwem państwa z rejonach zamieszkałych w zwartej masie przez mniejszości narodowe tworzone są odpowiednie organy samorządowe, którym przysługuje autonomia, co oznacza, że mniejszości narodowe jako gospodarz zarządzają sprawami swojego terenu w dziedzinach dotyczących danej narodowości.
Oprócz tego za pomocą wyższych uczelni, uniwersytetu narodowościowego, szkół szkolących liderów narodowościowych państwo ze wszech sił przygotuje kadrę i specjalny personel techniczny pochodzący z mniejszości narodowych, a centralny rząd aktywnie udzielał finansowej i materialnej pomocy autonomicznym terenom narodowościowym, aby pobudzać rozwój gospodarki i kultury wspomnianych regionów. Uchwalona na drugiej sesji Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych szóstej kadencji w 1984 roku ustała o regionalnej autonomii narodowej stanowi podstawowe prawo określające konkretne wprowadzanie w czyn systemu regionalnej autonomii narodowej. Do tej pory w całym kraju powstało 5 regionów autonomicznych: Autonomiczny Region Wewnętrznej Mongolii, Xingjiang-ujgurski Region Autonomiczny, Kuangxizhuangski Region Autonomiczny, Ningxianhuiski Region Autonomiczny i Tybetański Region Autonomicznych, 30 obwodów autonomicznych, 120 powiatów autonomicznych. Oprócz tego istnieje ponad 1300 gmin narodowych. W autonomicznych miejscach narodowych organem autonomicznym jest Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych i rząd ludowy regionów autonomicznych, obwodów autonomicznych, powiatów autonomicznych.
Obywatele z narodowości realizującej terenową autonomię obejmują stanowiska przewodniczącego i wiceprzewodniczącego stałego komitetu Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych w regionach autonomicznych, obwodach i powiatach autonomicznych.
Organ autonomiczny w tych miejscach wypełnia funkcje terenowego organu państwowego takiego samego szczebla. Oprócz tego ma szerokie prawa, np. Zgodnie z warunkami politycznymi, gospodarczymi i kulturalnymi w danej strefie może opracować przepisy o autonomii itd, samowolnie planować wydatkowanie dochodów finansowych, samowolnie planować i administrować rozwojem gospodarki, edukacją, nauka, kulturą, ochrona zdrowia, sportem, ochroną i uporządkowania narodowej spuścizny kulturalnej i rozwijać kulturę narodową.
Język i Pismo
Narodowość Han ma swój język i pismo. Język Hanów jest językiem oficjalnym językiem przyjętym w dzisiejszych Chinach, a także na arenie międzynarodowej. Zwykle cudzoziemcy odnoszą wrażenie, znaki pisane języka Hanów nie mają końca w rzeczywistości w codziennym użyciu nie używa ich się tak dużo. Z danych statystycznych wynika, że codziennej prasie używa się tylko około 3000 znaków zajmujących 99% zawartości pisma. Oprócz narodowości Hui, Mandżurskiej, które używają języka i pisma Hanów, reszta 53 narodowości używa swojego języka . 21 narodowości ma swoje pismo, ogółem znanych jest 27 rodzajów pisma. Obecnie w szkołach, które głównie przyjmują uczniów z mniejszości narodowych używa się podręcznika w języku danej narodowości i naucza w tym języku uczniów.
Zwyczaje i Obyczaje
Z powodu wielu różnic geograficznych, społecznych i rozwoju gospodarczego i historii każda narodowość Chin wykształciła swoje specjalne obyczaje i zwyczaje. Np. Hanowie traktują ryż i mąki jako główny składni posiłków, lubią jeść warzywa, produkty sojowe, mięso, ryby i jajka, przywiązują szczególną wagę do sztuki kulinarnej. Narodowości ujgurska, kazachska, uzbecka lubi befsztyki z baraniny, różnego rodzaju placki itd. Dla narodowość mongolskiej najważniejsza jest baranina i wołowina oraz produkty mleczne i herbata mleczną. Dla narodowości koreańska obowiązkowe są placki z mąki ryżowej, zimny makaron oraz marynaty i kiszonki z warzyw. Narodowość tybetańska przepada ze herbatą z masłem śmietankowym, a narodowości Li, Jing, Tai, Bulang i Hani lubia arekę. Jeśli chodzi o odzież, kobiety z narodowości mandżurskiej lubią stroje Qipao, z narodowość mongolskiej noszą ciężkie mongolskie stroje i buty, narodowość tybetańska lubi nosić stroje tybetańskie i pasę, a kobiety z narodowości Yi, Miao i Yao ubierają sto razy zakładaną spódnicę oraz złote i srebrne ozdoby. Ujgórzy lubią ła nosić czterokątną czapkę z wyhaftowanymi kwiatami, narodowość koreańska preferuje białą odzież.
Święta
W Chinach obchodzi się następujące święta:
Nowy Rok czyli 1 stycznia, Chińczycy mają wtedy jeden dzień wolny od pracy. Święto wiosny - z tej okazji mają trzy dni wolny od pracy, Międzynarodowy dzień kobiet-8 marca, Dzień sadzenia drzew-12 marca, Międzynarodowe święto pracy-1 maja, z tej okazji Chińczycy mają 3 dni wolne od pracy, dzień młodzieży ?4 maja, Międzynarodowe Dzień Dziecka-1 czerwca, święto Powstania Chińskiej Armii Ludowo-wyzwoleńczej-1 sierpnia, święto Nauczycieli ? 10 września, święto Narodowe ? 1 października, z tej okazji Chińczycy mają trzy dni wolne od pracy.
Najważniejszymi w Chinach tradycyjnymi świętami są Święto Wiosny, Święto Lampionów, Święto Czystości i Jasności Qinmin, Święto Początku Lata Duanwu, Święto księżyca itd. Oprócz tego mniejszości narodowe obchodzą swoje tradycyjne święta, np. Wodny Festiwal narodowości Dai, Festiwal Nanamu narodowości mongolskiej, Festiwal pochodii narodowości Yi, Destiwal Danu narodowości Yao, Marcowy Festiwal narodowości Bai, Festiwal pieśni narodowości Zhuang, Nowy Rok według kalendarza tybetańskiego narodowość tybetańska itd. Itp.
Święto Wiosny
Święto wiosny jest pierwszym w roku tradycyjnym świętem Chińczyków. W przeszłości święto narodowe nazywane było Nowy Rok. Według tradycyjnego kalendarza rolniczego Chin pierwszy dzień święta wiosny przypada na dzień pierwszego miesiąca roku. Po rewolucji 1911 roku Chiny przeszły na kalendarz gregoriański, a Nowy Rok według chińskiego kalendarza rolniczego stał się Świętem Wiosny wypadających zazwyczaj w okresie od trzeciej dekady stycznia do połowy lutego według kalendarza gregoriańskiego. Z okazji święta wiosny każda rodzina zawiesza noworoczne sentencje Duilian z życzeniami noworocznymi, noworoczne obrazki, upiększa mieszkanie. Z okazji wigilii święta wiosny cała rodzina radośnie gromadzi się w domu, wspólne zasiada do obfitej kolacji wigilijnej,wiele ludzi nie śpi przez całą noc wigilii, żegnając się ze starym rokiem i witając nowy rok - Shousui Pierwszy dzień Nowego Roku przyznaczony jest na wizyty w domu krewnych i przyjaciół oraz przyjmowania gości. Z tej okazji wszyscy składają sobie na wzajem noworoczne życzenie, życzą wszelkiej pomyślności w Nowym Roku. Z okazji święta wiosny odbywają się tradycyjne pokazy np. tańce lwów, tańce lampionów smocznych itd itp.
Święto Lampionów
Na dzień 15 stycznia według chińskiego kalendarza rolniczego przypada świąto lampionów. Jest to pierwsza po święcie wiosny pełnia księżyca. Z tej okazji każda rodzina przygotowuje bułeczki Yuanxiao z mąki ryżowej, z farszem z owoców i cukierów. Okrągły kształt Yuanxiao symbolizuje jedność. Wystawy lampionów z okazji tego święta rozpoczęły się w pierwszym wieku naszej ery i trwają do dzisiaj. Z okazji nocy święta lampionów odbywają się w wielu miastach wystawy lampionów, na których prezentuje się najróżnorodniejsze lampy. Na wsiach odbywają się imprezy kulturalne, np. puszcza się fajerwerki, odbywają się tańce smoków i Yange.
Święto Czystości i Jasności Qingmin
Przed i po 5 kwietnia przypada Święto Czystości i Jasności Qingmin. W tym dniu ludzie odwiedzają cmentarze przodków i składają im ofiary. Obecnie w tym dniu odwiedza się cmentarze poległych, aby uczcić ich pamięć. W czasie święta Qingmin zaczyna robić się ciepło, z zimowego snu budzą się rośliny, ludzie często organizują wycieczki i puszczają latawce.
Święto Początku Lata Duanwu
Piątego dnia piątego miesiąca według chińskiego kalendarza rolniczego przypada święto Duanwu. Święto to wiązało się z imieniem chińskiego poeta patrioty Qu Yuana żyjącego w okresie epoki walczących królestw, Qu Yuan należał do arystokracji księstwa Chu. /340-278 p.n.e./ On nie mógł realizować swoich politycznych koncepcji i nie mógł uratować księstwa od zagłady. Z tego powodu po pokonaniu Chu przez księstwo Qing w dniu 5 maja według chińskiego kalendarza rolniczego Qu Yuan rzucił się z przywiązanym kamieniem do rzeki Milo. Po usłyszeniu tej wiadomości mieszkańcy rzucili się do ratowania Qu Yuan. Odtąd każdego roku w dniu 5 maja, by uczcić jego pamięć, ludzie płyną łódkami smoków po rzekach i jeziorach oraz rzucają do wody pudełka bambusowe. Z tej okazji Chińczycy jedzą ciasteczki Zhongzi /ciasteczki z ryżu zawijane w liści z trzciny lub bambusa/ i organizowane są wyścigi na łódkach smoków itd.
Święto środka jesieni- Święto księżycowe
15 sierpnia według chińskiego kalendarza rolniczego przypada święto środka jesieni. 15 sierpnia to połowa jesieni, dlatego nazywane jest ono Świętem Środka Jesieni. W starych Chinach każdego roku z okazji święta środka jesieni składało się daty w postaci księżycowego ciastka Yuanbing mającego kształt tarczy księżyca. Po złożeniu czci bogu księżyca cała rodzina jadła na uroczystej kolacji ciastka. Ten obyczaj zachował się trwa do dziś.
Wyznanie religijne
Chiny są krajem,gdzie występuje wiele wyznań religijnych. Ich wyznawcy to ponad 100 milionów osób. Buddyzm, islam, katolicyzm i chrześcijaństwo to cztery najbardziej popularne wyznania w Chinach. Oprócz tego istnieją jeszcze chińska religia ? Taoizm oraz religia Saman, religia Dongzheng i religia Doba. Narodowości Hui, Ujgurska, Kazachska, Kirgiska, Tatarska, Uzbecka, Tadżycka, Dongxian, Sala i Baoan wyznają islam, narodowości Tybetańska, Mongolska, Loba, Menba, Tu i Yugu to wyznawcy buddyzmu tybetańskiego /lamaizmu/, narodowości Dai, Bulang, Deao wyznają buddyzm Xiaochen, narodowości Miao, Yao, Zu w większości to wyznawcy katolicyzmu i chrześcijastwa, wśród narodowości Han niektórzy ludzie wyznają buddyzm, a pewna część jest wyznawcami chrześcijaństwa, katolicyzmu i Taoizmu.
Według źródeł historycznych, buddyzm dotarł do Chin w 1 wieku naszej ery, a w VI wieku zaczął się szeroko rozpowszechniać i stopniowo stał się jedną z religii mających największy wpływ w Chinach. Buddyzm tybetański- lamaizm stanowi odłam buddyzmu chińskiego, głównie jest popularny jest w Tybecie i Wewnętrznej Mongolii. Obecnie w Chinach działa około 130 tys. świątyń buddyjskich. Mniej więcej w połowie siódmego wieku dotarł do Chin Islam. W okresie dynastii Yuan Islam zaczął swój rozwój. Obecnie w Chinach znajduje się około 30 tys. meczetów. Katolicyzm docierał stopniowo do Chin od VI wieku naszej ery, a na początku dziewiątego było to chrześcijaństwo. Obecnie w całym kraju działa ponad 4600 kościołów, 1200 zborów chrześcijanskich, 250 tys miejsc zgromadzeń. Taoizm ukształtował się około II wieku naszej ery. Za twórcę taoizmu uważa się Laozi żyjącego w czasach Epoki Wiosen i Jesieni. Jego księga Daodejing to główny kanon taoizmu. Obecnie w całym kraju działa ponad 1500 świątyń taoistycznych.
|
|
|
