Esperanto dla wszystkich - Lekcja 1

Jeszcze dziś i to już za parę minut, będziemy umieli czytać w języku międzynarodowym. Oto alfabet esperancki, składający się z 28 liter: a,b,c,?,d,e,f,g,?,h,?,i,j,?,k,l,m,n,o,p,r,s,?,t,u,?,v,z.

Jak łatwo zauważyć, jedne z tych liter są w kapeluszach, a inne bez nich. Te bez kapeluszy czyta się tak, jak w języku polskim. Po prostu: a jak a, b jak b, c jak c... itd.. A te w kapeluszach, to tak:

? jak cz, np. w słowie ?apo (czapka). ? jak dż, np. ?ardeno (ogród). Literę h z kapeluszem na głowie, albo (gdy mała) na kolanie czyta się jak nasze ch. np. chór jest po esperancku ?oro. ? czyta się jak ż. Np. rzucać jest po esperancku ?eti. ? czyta się ja sz, np. ?nuro (sznur). ? w kapeluszu do góry dnem czyta się jak krótkie u, np. w wyrazie pa?zo (pauza). Litera v choć nie ma kapelusza, wymaga także uwagi. Czyta ją się jak nasze w, np. valizo (waliza).

I to wszystko. Przeczytajmy dla wprawy: ?apo, ?ardeno, ?oro, ?eti, ?nuro, pa?zo, valizo. Łatwo, prawda ?

A teraz parę wyrazów złożonych z naszych starych, dobrze znanych nam liter: kaliko (to wcale nie jest kaleka, jak niektórzy z Państwa zgadują, lecz kieliszek!), profesoro, polo, domo, patro, patrino, studento.

Abyśmy bez zmrużenia powieki mogli pochwalić się przed znajomymi, że umiemy czytać śpiewająco, przyjmijmy do wiadomości, że literka "i" niczego nam w esperancie nie zmiękcza. Na przykład takich tam różnych ci, si, zi, nie czytamy miękko, jak w polskich wyrazach: ciasto, siano, zima, lecz tak, jak byśmy ironicznie cedzili przez zeby: c-i, s-i, z-i! O tak! Twardo, świszcząco! Np. cigano, siropo, fiziko.

Na dzisiaj dosyć. Jeszcze tylko muszę powiedzieć, że akcent, który w innych językach doprowadza człowieka do rozpaczy i deformowania twarzy, w naszym najmilszym esperancie nie zamąci nam spokoju. Ponieważ pada zawsze na przedostatnią sylabę, tak jak w języku polskim - możemy mówić swobodnie nie myśleć o żadnym akcencie. Na pewno będzie dobrze.

A oto słówka zawarte w lekcji:

Te słówka dobrze byłoby notować sobie w specjalnym zeszyciku. Każde pod odpowiednią literą. Stworzy nam to świetny słowniczek.