|
 |
| (GMT+08:00)
2005-03-10 20:13:11
|
 |
|
Dynastia Zhou
CRI
 Podobnie jak w przypadku Shang, niezwykle wiadomo na temat początków dynastii Zhou (1100-771 p.n.e.). Wedle przypuszczeń, Zhou było plemieniem koczowniczym, które uległo wpływom Shang. Stolica Zhou, zwana Hao, znajdowała się w pobliżu Chang'anu (obecnie Xi'an). Stała się ona siedzibą wielu kolejnych chińskich dynastii. Władcy z dynastii Zhou ustanowili jeszcze jeden ośrodek władzy, położony w pobliżu dzisiejszego Luoyangu w prowincji Henan. Sprawowali stamtąd władzę nad podporządkowanymi Shangami. Wydaje się, że organizacja społeczna Zhou wzorowana była na poprzdnikach. Dynastia Zhou przejęła po nich także praktyki przepowiadania przyszłości i kult przodków.
Historycy dzielą panowanie dynastii Zhou na okresy Zachodniej Zhou (1122-770 p.n.e.) i Wschodniej Zhou (770-256 p.n.e.). Okresy te rodzielają następujące wydarzenia: zdobycie Hao, tradycyjnej stolicy Zhou, przez plemiona barbarzyńców, przeniesienie ośrodka władzy do Luoyangu oraz utrata przez Zhou rzeczywistej władzy nad podległymi państwami lennymi. Jednak oficjalni władcy ziem, którymi rządzili wojujący ze sobą książęta, aż do 221 r. p.n.e. pochodzili z dynastii Zhou, obalonej w końcu przez dynastię Qin. 
Okres Wschodniej Dynastii Zhou, chociaż wstrząsały nim konflikty zbrojne, uznawany jest za niezwykle ważny dla rozwoju kultury chińskiej. Tradycyjny chiński podział tej epoki na okres Wiosny i Jesieni (770-476 p.n.e) oraz okres Walczących Królestw (475-221 p.n.e.) nie jest związany z logiką historyczną, ale odnosi się do czasów opisanych w dwóch księgach noszących takie właśnie tytuły. Owe księgi były podstawą systemu edukacji aż do upadku dynastii Qing w 1911 roku.
Autorstwo kroniki Wiosna i jesień tradycyjnie przypisywane jest Konfucjuszowi (551-479 p.n.e.), uczonemu wędrującemu w poszukiwaniu władcy, który wcieliłby w życie jego idee dotyczące doskonałego państwa.
 Mandat niebios
W okresie Zhou powstała jedna z najtrwałszych chińskich koncepcji politycznych - "mandat niebios". Zgodnie z tą teorią, niebo daje mądrym i mężnym władcom mandat na rządzenie, a obala tych, którzy są źli i zepsuci. Koncepcja ta została przejęta i rozwinięta przez taoizm, wedle którego niebo objawia swe niezadowolenie z rządów złych władców, zsyłając kataklizmy, takie jak trzęsienia ziemi, powodzie i plagi szarańczy.
Z "mandatem niebios" związana była także koncepcja zwana prawem do rebelii, zgodnie z którą niezadowolenie nieba ze złych władców objawia się także poprzez bunty poddanych. Nie była ona jednak jednoznaczna, gdyż usprawiedliwiona mogła być jedynie rebelia zakończona sukcesem. 
Mimo wszystko, koncepcja woli nieba objawiającej się w buntach poddanych stanowiła zasadniczy motyw w chińskim cyklu zmian dynastycznych. Inaczej działo się na przykład w Japonii, gdzie władza rodziny cesarskiej sprawowana była przez jedną linię dynastyczną, którą można było, zgodnie z legendą, wywieść wprost od bogini słońca.
|
|
|
