|
 |
| (GMT+08:00)
2005-03-23 14:33:32
|
 |
|
Polska w XVIII wieku
CRI
Wiek XVIII i rządy dynastii saskich Wettinów przyniosły Polsce najwięcej strat. Nie chodzi tu tylko o nieudolność władców, ale o coraz bardziej dające o sobie znać położenie geopolityczne. Początkowo perspektywa połączenia unią personalną Saksonii z Rzeczpospolitą wydawała się bardzo dobra. Również osoba monarchy dawała gwarancje, że linia dynastyczna szybko nie wygaśnie. Jednakże August II Mocny dość szybko popadł w długi, co skrzętnie wykorzystała Rosja. Wplątanie Rzeczpospolitej w wojnę północną doprowadziło do ogromnego zniszczenia i zubożenia kraju. Na okres kilkunastu lat Polska stała się areną walk pomiędzy Rosją a Szwecją. Zmieniające się konfiguracje wywoływały w Polsce niestabilność. Część popierała Sasów i Rosję inni natomiast Szwecję i jej kandydata Stanisława Leszczyńskiego. Jednakże to nie zmieniło sytuacji w jakiej znalazła się Rzeczpospolita. Od pierwszego dziesięciolecia wpadliśmy w strefę szczególnego zainteresowania Rosji, która ulegała głębokim reformom.
Wiek XVIII to również próby reformowania państwa. Za czasów saskich nie były one zbyt skuteczne. Dopiero druga połowa XVIII w. przyniosła sukces, ograniczony upadkiem Polski w 1795r. W 1764r. obradował sejm konwokacyjny, który wprowadził jednak zbyt mało by uratować upadające państwo. Ograniczenie władzy hetmańskiej, częściowe ograniczenie "liberum veto" oraz małe reformy w dziedzinie gospodarki były niewystarczające. Tak krytykowane przez niektórych rządy Stanisława Poniatowskigo przyniosły Polsce wiele dobrych reform. Niestety podjęto je zbyt późno w stosunku do innych krajów europejskich. Wspaniała Konstytucja 3 Maja, była aktem desperacji. Druga połowa to także heroiczna walka Polaków. Starano się wszystkimi siłami utrzymać istnienie suwerennego państwa Polskiego. W 1768r. zawiązano konfederację barską, w celu obrony Polski. Niestety ten akt dał pretekst mocarstwom do podjęcia najhaniebniejszego kroku w historii Europy.
W 1772r. konfederacja upadła a wraz z jej upadkiem dokonano pierwszego rozbioru. Dla granic Rzeczpospolitej był co prawda bardzo łagodny, jednakże złamał jakiekolwiek opory przed powtórzeniem takiego czynu. Brak reakcji ze strony Francji czy Wielkiej Brytanii ośmielił państwa ościenne do bezkarnego postępowania. Aktu rozbioru dokonano pod sztandarem obrony "złotej wolności", która stała się synonimem anarchii. Następne dwa rozbiory były logiczną konsekwencją pierwszego. Jak na ironię im bardziej Polacy starali się zreformować skostniały system, by móc się bronić tym nieuchronnie prowokowali interwencję. Konstytucja 3 Maja sprowokowała rok 1793, przypieczętowany uchwałami sejmu grodzieńskiego, a insurekcja kościuszkowska ostateczny rozbiór Rzeczpospolitej w roku 1795.
W okresie 1764-1795 ścierały się w Polsce dwie tendencje polityczne. Jedna zmierzała do utrzymania ustroju oligarchii magnackiej, którego wyrazem m.in. były tzw. prawa kardynalne. Druga, reprezentowana przez część światłej magnaterii, szlachty i zamożnego mieszczaństwa, zmierzała do umocnienia władzy państwowej. Nie było to dążenie do ustroju absolutystycznego. Reformatorom chodziło raczej o stworzenie państwa, zbliżonego do typu angielskiej monarchii parlamentarnej. Bazę społeczną dla podejmowanych reform, których głównymi etepami były reformy lat 1764-1768, ustanowienie Rady Nieustającej, Konstytucja 3 maja i reformy powstania kościuszkowskiego, stanowił sojusz szlachecko mieszczański.
|
|
|
