|
 |
| (GMT+08:00)
2005-04-15 16:31:32
|
 |
|
Zwierzęta
CRI
Dla człowieka zwietzęta reprezentowały świat pełen magicznych i symbolicznych możliwości. Wyobrażenia z nimi związane, być może tkwiące nawet w wierzeniach na długo wyprzedzających chrześcijaństwo, w Polsce zachowały się dość dobrze. Wrażliwość i fantazja przodków Polaków musiały dość żywo reagować, na zwierzęta zwłaszcza dziko żyjące. Były nieuchwytne, tajemnicze, więc ekscytujące. Zmuszały do domysłów, budzily niespodziewane skojarzenia. Uznano więc ich przynależność do zaświatów. Tę sytuację zapewno zmieniło chrześcijaństwo. Są w polskim piśmiennistwie i obyczajach ślady świadczące, że niegdyś, przed wielu wiekami, nasi przodkowie traktowali zwierzęta jak istoty niemal sobie równe, a niekiedy nawet doskonalsze. Przypisywano im nadprzyrodzone rodowody, raz sympatyczne i przyjazne, kiedy indziej złowrogie, złowieszcze, tragiczne, tak na przykład bociano.
A zwierzęta domowe miały inną niż dzikie rangę w tradycyjnym świecie przodków. Na co dzień należały one do tego samego świata co ludzie. Podlegały władzy swych właścicieli, nierzadko przez nich nękane, wykorzystywane i nie najlepiej karmione. Ale zwierzę może człowiekowi wyznać to, o czym nie miał pojęcia. Wtedy przecież ich kontakty z zaświatami nabierały niebywałej intensywności. W związane z nimi przepowiednie wierzono w czasie świąt.
Zając Wielkanocny
Dlaczego w bogatej symbolice Świąt Wielkanocnych pojawia się zając? To sympatyczne zwierzątko znajdujemy na kartkach z życzeniami wielkanocnymi, dzieciom kojarzy się z podarunkami, które przynosi. Co sprawiło, że tak mocno związano zająca w tradycji chrześcijańskiej ze Świętami Wielkanocnymi?
W pismach Ojców Kościoła znajdujemy pierwsze chrześcijańskie interpretacje znaczenia zająca, które są komentarzem do wybranych fragmentów Biblii. Tekst z Księgi Przysłów (30,24; 30,26) mówiący o góralikach (gatunek skalnych gryzoni) ? w niektórych tłumaczeniach jest mowa wprost o zającach ? pochwala rozumność tych małych zwierząt. Hezydiusz odnosi to do mądrych pogan, którzy nawracają się i przyszłość budują na duchowej skale Kościoła. Z kolei św. Augustyn, interpretując fragment Psalmu 103 (w. 18), który zdaniem dzisiejszych biblistów należy odnosić do górskich kozic, koziorożców lub skalnych borsuków, twierdzi, że dotyczy on skały, która jest schronieniem dla jeży i zajęcy. Dlatego zwierzęta te uznał za symbole grzeszników, którzy znajdują ucieczkę w skale ? Chrystusie.
Tego typu interpretacje wpływały na sztukę wczesnochrześcijańską. Dość liczne są jej przykłady, np. w formie naczyń chrzcielnych czy fragmentów płyt nagrobnych. Przedstawiają one zająca spożywającego winne grono, co może oznaczać człowieka ? neofitę, który czerpie siłę z nauki Chrystusa (naczynia chrzcielne) bądź też chrześcijanina, który po ziemskiej wędrówce rozkoszuje się owocem wiecznego życia (kamienie nagrobne).
|
|
|
