|
 |
| (GMT+08:00)
2005-06-13 15:36:34
|
 |
|
Artyzm w "Chłopach"
CRI
Fakt, że praca była niejako podstawą życia mieszkańców wsi i jedynym sposobem na przetrwania spowodowało, że była ona wykonywana z czcią i szacunkiem. Niejednokrotnie przypominała ona niemal obrzędy religijne, na co przykładem może być zasiew pola. Odbywał się on według odwiecznego rytuału. Po bardzo starannym przygotowaniu pola (orka, bronowanie), w pole wychodzili gospodarze, gdyż tylko oni mieli prawo do wykonywania siewu, i zasiewali pole. Pracę tą wykonywali ręcznie, niemal jak rytuał religijny, ich ruchu były powolne, monotonne, nabożne. Także żniwa były bardzo doniosłym wydarzeniem, traktowano je jak wielkie święto.
Spowodowane było to faktem, że było to ukoronowanie całorocznych prac polowych. Przed żniwami sprzątano domy, prano bieliznę, porządkowano obejścia. Podczas ich trwania każdy dzień rozpoczynano modlitwą, dopiero potem rozpoczynano pracę. Niejednokrotnie ludzie ubierali się bardziej odświętnie niż na codzień. Także stosunek do ziemi wskazuje na to, że praca na roli była znaczącym elementem życia mieszkańców wsi. Chłopi traktowali ziemię jako świętość, dziedzictwo ich pradziadów, ich żywicielkę i dlatego otaczali ją czcią i szacunkiem. Zwłaszcza scena śmierci Macieja Boryny, który w ostatnich chwilach życia wychodzi w pole aby tam, na łonie matki Ziemi, zakończyć życie, wskazuje na niezwykle mocną więź łączącą chłopa z jego ziemią.
Jak więc widać, ziemia dla chłopów była świętością, zaś praca na roli nie tylko koniecznym obowiązkiem, ale także zaszczytem.
Narracja -- w powieści występują trzy wcielenia narratora i trzy style pisarskie:
- wiejski gaduła - narrator, którego horyzonty myślowe przylegają do sposobu myśle- nia i życiowego doświadczenia lipieckich chłopów. Opowiada szeroko, dokładnie, z dużym zaangażowaniem uczuciowym, posługuje się prostą, często wyliczeniową składnią. W jego języku zauważamy najwięcej elementów gwarowych;
- realistyczny obserwator - rzeczowo i obiektywnie przedstawia wygląd miejsc, osób, z pewnym dystansem - przebieg zdarzeń. Mówi w zasadzie językiem literackim, czasem odwołuje się do gwary. W powieści stanowi kontynuację narratora realistycznego, wszechwiedzącego z powieści pozytywistycznej;
- stylizator młodopolski - ujawnia się przede wszystkim w opisach przyrody, przeżyć, ludzkich namiętności. Posługuje się językiem literackim z bardzo nielicznymi elementami gwarowymi. Wprowadza oryginalne obrazy poetyckie; cechami jego stylu są liryzm, subiektywizm, emocjonalizm, plastyka, barwność;
Język
Reymont uchodził za mistrza słowa. Artyzm ten w pełni zademonstrował w "Chłopach".
Ok. 40% języka powieści to gwara dominująca w dialogach. Jest ona zbliżona do gwary używanej w okolicach Łowicza i Skierniewic (nieopodal leżą Lipce).
Generalnie jednak w dziele Reymonta mamy do czynienia ze stylizacją:
- gwarową (obecną na wszystkich poziomach języka)
- fonetyczną (np."hale" zamiast "ale"),
- fleksyjną (np. "chodźta", "ociec", "mówili"),
- leksykalną (np. "paskudnik"),
- składniową (np. "Oczy swoje mam i miarkuję se ździebko")
- realistyczną (sięganie do mowy potocznej),
- młodopolską (poetyka liryki, z elementami naturalistycznymi i impresjonistycz- nymi).
Reymont również indywidualizuje mowę swoich bohaterów.
|
|
|
