W 1951 roku założona została w Tybecie postawowa szkoła eksperymentalna w obwodzie Cangdu - jest to pierwsza w Tybecie nowoczesna szkoła, która zapoczątkowała nowoczesną pedagogikę w Tybecie. W minionych 63 latach szkoła ta wychowała dla Tybetu ponad 10 tys. zdolnych ludzi posługujących się dwoma językami, tybetańskim i chińskim stając się tzw. "kuźnią talentów" w Tybecie.
Podstawowa Szkoła Eksperymentalna znajduje się w środkowej części powiatu Cangdu. Po wejściu do niej rzuca sie w oczy szeroki plac gimnastyczny i dwa nowe budynki pedagogiczne w stylu tybetańskim po obu stronach placu. W szkole uczy się 1800 uczniów w 33 grupach. Dyrektor szkoły Zhang Jiuling prowadził naszego dziennikarza do zwiedzenia sali sztuki artystycznej, muzyki, tańca, nauki multimedialnej i eksperymentu - wszystkie sale są dobrze wyposażone, wcale nie gorsze od szkół w większych miastach wewnętrznych rejonów Chin. Na ścianach korytarza wiszą prace z konkursu kaligrafii uczniów w języku tybetańskim i chińskim oraz ich wypracowania.
90% uczniów szkoły jest narodowości tybetańskiej, 90 ze 130 nauczycieli i pracowników szkoły to także Tybetańczycy. Uczniowie trzeciej grupy z piątej klasy są na lekcji języka chińskiego - słuchając lekcji nasz dziennikarz zaskoczony jest płynną rozmową między nauczycielem i uczniami w języku chińskim. Dyrektor Zhang Jiuling powiedział, że w tej szkole wykłady języków tybetańskiego i chińskiego są traktowane jednakowo.
I tak np. wykłada się tu 8 lekcji języka chińskiego i 8 lekcji języka tybetańskiego tygodniowo, a forma i wyniki egzaminu tych dwóch języków są jednakowo ważne. Narodowość tybetańska musi akcentować nauczanie dwóch języków, język tybetański jest bowiem ich językiem macierzystym. Uczniowie narodowości tybetańskiej muszą się go uczyć, ale język chiński jako język państwowy muszą opanować wszyscy, by mogli się nim posługiwać w przyszłej pracy - należy więc przywiązywać jednakową wagę do obu języków.
W czasie przeznaczonym na gimnastykę, uczniowie zbierają się na placu gimnastcznym. W odróżnieniu od gimnastyki uprawianej przez uczniów w wewnętrznych rejonach kraju uczniowie tej szkoły zatańczyli kolektywny taniec do muzyki.
Dyrektor Zhang stwierdził, że obwód Cangdu jest krainą tradycyjnego tybetańskiego tańca Xianzi, który został wpisany na listę państwowego dziedzictwa kultury niematerialnej. I aby go nie zapomniano, szkoła uczy tego tańca od pierwszej klasy. Dyrektor Zhang podkreślił: w związku z tym, że prowadzimy edukację w rejonie narodowościowym, musimy zwracać uwagę na specyfikę narodowościową. W jaki sposób można ją zaprezentować?
To zależy od rozwoju kultury narodowościowej. My traktujemy tradycyjny taniec Xianzi jako specyfikę artystyczną dla naszej szkoły. Podczas uprawiania gimnastyki w czasie wolnym od zajęć szkoła uczy dzieci tańca Xianzi od pierwszej klasy.
Nauczanie kultury narodowościowej nie tylko odzwierciedlone jest w tańcu, w budynkach pedagogicznych wszędzie widać plansze ze zdjęciami prezentującymi historię Tybetu oraz tradycję kulturę obwodu Cangdu, m. in. tańce Xianzi, Guozhuang i Reba. Obok specyficznej kultury nauczyciele i uczniowe Szkoły Eksperymentalnej Cangdu są również dumni z historii szkoły.
W szkolnej sali wystawowej czterej uczniowie w tradycyjnym stroju tybetańskim przedstawili naszemu dziennikarzowi chlubną historię pierwszej w Tybecie nowoczesnej szkoły. W początkowym czasie jej powstawania uczyło się tu tylko 60 uczniów w trzech grupach, a szkoła mieściła się w świątyni Chenghuang w skromnych domkach o powierzchnii kilkuset metrów kwadratowych. Po ponad 60 latach szkoła przekształciła się w nowoczesną szkołę wyposażoną w nowoczesne urządzenia, a ponad 10 tys. Jej absolwentów zajmuje dziś różne stanowiska w społeczeństwie. Wśród nich są m.in. przywódcy państwa, znani muzycy, piloci, przodownicy pracy, choć oczywiście najwięcej jest zwykłych pracowników, którzy wnieśli swój wkład w rozwój Tybetu.
Po przedstawieniu historii szkoły uczniowie zaprezentowali swoje umiejętności w mówieniu w języku tybetańskim i ogólnochińskim. Dzieci powiedziały naszemu dziennikarzowi, że ich marzeniem jest to, by mogli pożyczyć od świętego ptaka skrzydła i latać przez święte góry, świątynie i morza.
