Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu uchwalony został 1 listopada 2005 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w celu uczczenia pamięci ofiar pomordowanych w czasie II Wojny Światowej przez reżim hitlerowski. Datę obchodów wyznaczono na 27 stycznia – rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau w 1945 roku.

Auschwitz Birkenau to zespół niemieckich obozów koncentracyjnych, w tym obozu zagłady na terenie Oświęcimia i pobliskich miejscowości istniejący w latach 1940-1945, symbol Holocaustu. Nazwy Auschwitz i Birkenau są niemieckimi odpowiednikami polskich nazw Oświęcim i Brzezinka, stosowanymi po agresji Niemiec na Polskę w 1939 i aneksji tych ziem przez III Rzeszę, gdy Oświęcim znalazł się administracyjnie w rejencji katowickiej (Regierungsbezirk Kattowitz) prowincji Górnego Śląska (Provinz Oberschlesien). W 1940 na tych terenach władze niemieckie utworzyły obóz przeznaczony początkowo dla więźniów politycznych i opozycji, głównie Polaków. Rozbudowywany był potem stopniowo stając się miejscem masowej eksterminacji około miliona Żydów z całej Europy, a także wielu Polaków, Romów, jeńców radzieckich oraz ofiar innych narodowości. Jest to jedyny obóz koncentracyjny znajdujący się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, figuruje tam pod oficjalną nazwą "Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940-1945)".

Data wybrana na obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu nie jest przypadkowa. 27 stycznia 1945 roku rozpoczęto wyzwalanie obozu Auschwitz-Birkenau. Choć Niemcy, widząc widmo klęski, rozpoczęli „zwijanie" obozów, to nie udało się im zatuszować wszystkich ich śladów. 17 stycznia 1945 roku odbył się w KL Auschwitz ostatni apel. Według zachowanego raportu więźniarskiego ruchu oporu, stanęło do niego łącznie 67 012 więźniarek i więźniów, w tym w obozie Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau 31 894, a w podobozach 35 118 osób. Tuż po nim rozpoczął się „marsz śmierci" – prawie 60 tysięcy osób prowadzono na Śląsk, skąd wywożono ich do Rzeszy. W czasie „marszu" zmarło około 15 tysięcy osób. 27 stycznia 1945 roku Armia Czerwona wyzwoliła ponad 7 tys. skrajnie wyczerpanych więźniów obozu w Auschwitz.

Od 2005 roku na całym świecie 27 stycznia jest obchodzony jako dzień pamięci o ofiarach Holokaustu. Dziś szczególnie pamiętamy o wszystkich osobach pochodzenia żydowskiego, które zostały zamordowane przez faszystów. W Polsce główne uroczystości Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu odbywają się w Auschwitz-Birkenau i w Warszawie pod Pomnikiem Bohaterów Getta.