29 listopada ubiegłego roku hasło „chińskie tradycyjne techniki przetwarzania herbaty i związane z nimi zwyczaje” zostało wpisane na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Dzięki temu chińskie elementy na tej liście to już 43 pozycje, a Chiny pozostają krajem o największej liczbie elementów wpisanych na listę UNESCO.
W dokumencie przedłożonym UNESCO przez Chińskie Ministerstwo Kultury i Turystyki czytamy, że herbata jest wszechobecna w życiu codziennym Chińczyków. Ludzie na różne sposoby parzą i piją herbatę w domach, miejscach pracy, herbaciarniach, restauracjach czy klasztorach. Herbata jest ważną częścią życia towarzyskiego Chińczyków oraz różnych ceremonii, takich jak wesela, składanie ofiar bogom lub przodkom.
Czym jest nowy chiński element na liście UNESCO?
„Chińskie tradycyjne techniki przetwarzania herbaty i związane z nimi zwyczaje” to wiedza, umiejętności i praktyka związana z zarządzaniem plantacjami herbaty, zbieraniem liści, ręcznym przetwarzaniem oraz piciem i dzieleniem się herbatą.
Ten nowy element na liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO obejmuje 44 przykłady dotyczące herbaty, pochodzące z 15 prowincji. Zaliczają się do nich tradycyjne techniki przetwarzania herbaty zielonej, czarnej, białej, ciemnej (np. Pu-erh), żółtej i Oolong, a także powiązane z tymi technikami zwyczaje.
Tradycyjne techniki przetwarzania herbaty są ściśle związane z położeniem geograficznym i środowiskiem naturalnym. Producenci herbaty, zgodnie z lokalnymi obyczajami, używają tradycyjnych narzędzi takich jak woki, bambusowe płytki, klatki do pieczenia. Wykorzystują też do produkcji rożnych rodzajów herbaty techniki, takie jak więdnięcie, oksydacja i fermentacja. Na podstawie różnych odmian drzew herbacianych i zastosowanej techniki w Chinach produkuje się ponad 2000 odmian herbat, o różnych smakach, kolorach, aromatach, kształtach. Herbat, które zaspokajają różne gusta.
Chiny – ojczyzna herbaty
Herbata, kawa i kakao są znane jako trzy główne napoje świata. Herbata pojawiła się na Ziemi około 60 do 70 milionów lat temu. Chiny były pierwszym krajem na świecie, który odkrył i uprawiał krzewy herbaciane i wykorzystywał liście herbaty. Według najwcześniejszej legendy o herbacie, mityczna postać – Shennong (bóg rolnictwa) skosztował 100 rodzajów ziół i został otruty łącznie 72 razy, ale zawsze z trucizny oczyszczał się herbatą.
Początkowo herbata była spożywana na surowo w celach leczniczych, później gotowano ją jako potrawę, a ostatecznie zaczęto sporządzać z niej napar do picia. Picie herbaty w Chinach rozpoczęło się za czasów panowania dynastii Han (206 p.n.e.-220 n.e.), a rozkwitło za czasów dynastii Tang (618 – 907 n.e.). Chińscy przodkowie włączyli kulturę herbacianą do swojego życia, czyniąc z niej ważny nośnik dziedzictwa chińskiej kultury.
Popularyzacja herbaty na świecie
Za czasów dynastii Tang (618 – 907 n.e.) herbata dotarła do Japonii i Korei Północnej. Na Zachodzie pojawiła się w XVI wieku.
W okresie panowania dynastii Tang (618 – 907 n.e.) i Song (960 – 1279 n.e.), rozwój gospodarki towarowej zapewnił odpowiednie warunki dla produkcji herbaty. W tym samym czasie, wraz z rozwojem produkcji i dostępności nowych rynków, herbata stała się ważnym towarem w handlu światowym. Wraz z otwarciem nowych szlaków morskich, herbata była transportowana do Europy i stała się produktem konsumpcyjnym klasy wyższej, w takich krajach jak Anglia i Holandia. Według zapisów historycznych, od końca XVII w. do końca XIX w., handel herbatą z Chin niemal zmonopolizował cały międzynarodowy rynek herbaty.
Nowa moda konsumpcji herbaty
Chiny są nadal największym na świecie krajem produkującym herbatę. Z danych Narodowego Biura Statystycznego Chin (NBS) wynika, że produkcja herbaty w Chinach w 2021 roku wynosiła 3,164 mln ton.
Dane z badań konsumpcji pokazują również, że Chińczycy coraz częściej sięgają po herbatę. Według danych firmy konsultingowej iiMedia Research, w 2021 r. 40% chińskich konsumentów piło herbatę regularnie (codziennie), prawie 40% dwa lub trzy razy w tygodniu, a tylko około 20% chińskich konsumentów piło herbaty mniej.
Konsumenci chińscy w wieku średnim i starszym piją herbatę tradycyjnie, czyli parzą liście herbaty. Młodzi ludzie wolą gotowe herbaty butelkowane lub napoje herbaciane świeżo przygotowane, np. herbata bąbelkowa i herbata owocowa. Picie nowego typu herbaty, np. herbaty NAYUKI i herbaty HEYTEA, jest ostatnio bardzo modne wśród młodego pokolenia Chińczyków. Zmienia się tradycyjne postrzeganie herbaty wśród młodych ludzi i okazuje się, że herbata ma również wiele smaków.
Autor: Zosia Tang
Zdjęcie: CFP
