W ciągu ostatnich kilku dni, gdy wzburzony strumień skażonej radioaktywnie wody z elektrowni nuklearnej w Fukushimy wlewał się do Oceanu Spokojnego, słychać było coraz donośniejsze głosy potępiania płynące z krajów położonych w regionie Pacyfiku. W przypadku krajów wyspiarskich, takich jak na przykład Wyspy Marshalla, które ucierpiały w wyniku skażenia nuklearnego, działania Japonii przywołały bolesne wspomnienia. Eksperci wskazali, że kraje regionu Pacyfiku nie mogą same płacić za skrajny egoizm japońskiego rządu i mają prawo dochodzić swoich roszczeń w związku z radioaktywnymi ściekami!
Położone na środku Pacyfiku Wyspy Marshalla stały się po II wojnie światowej, dla Stanów Zjednoczonych, zagranicznym poligonem testów nuklearnych. Stare rany się jeszcze nie zagoiły, a pojawiają się już nowe. Po tym, jak dwa lata temu rząd Japonii ogłosił plan osuszania morza, wyspiarskie kraje Pacyfiku natychmiast się temu sprzeciwiły, krytykując te pomysły, które według nich będą miały negatywny wpływ na te kraje. Wyspy Marshalla wielokrotnie zwracały się do Japonii o poszukanie alternatyw, wypełnianie swoich międzynarodowych zobowiązań w zakresie ochrony środowiska morskiego i zaprzestanie wykorzystywania Oceanu Spokojnego jako składowiska broni nuklearnej.
Z prawnego punktu widzenia istnieje obecnie kilka traktatów międzynarodowych regulujących składowanie przez dany kraj odpadów radioaktywnych w morzach i oceanach. Japonia jest stroną wielu konwencji międzynarodowych, takich jak np. Konwencja o morzu pełnym, czy Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morskim, a mimo to obecnie łamie postanowienia tych konwencji. Oczywiście dzisiaj Japonia musi ponieść odpowiedzialność i zrekompensować straty krajom położonym w strefie Oceanu Spokojnego.
Z praktycznego punktu widzenia istnieje wiele precedensów dla takich roszczeń dotyczących radioaktywnego zanieczyszczenia. Kraje położone w regionie Pacyfiku mogą odwoływać się do tych przypadków i na podstawie naukowych ustaleń własnych strat mogą sięgnąć po legalną broń, w celu dochodzenia odszkodowania od Japonii oraz obrony własnych praw i interesów. (M.Y.)
