Czym byłby film bez dobrej muzyki, budującej atmosferę? Wielu kinomanów jest w stanie rozpoznać film na podstawie ścieżki dźwiękowej, ale sława kompozytorów nie dorównuje reżyserom. Jedną z wybitnych postaci w dziedzinie muzyki filmowej jest chiński kompozytor Tan Dun, nagrodzony w 2000 roku Oskarem za muzykę do filmu Ang Lee „Przyczajony tygrys, ukryty smok”.
Tan Dun, który do 19. roku życia nie słyszał nawet nazwisk, a co dopiero muzyki, Bacha, Beethovena czy Mozarta, jest zdobywcą najbardziej prestiżowych nagród muzycznych. Oprócz Oskara zdobył nagrodę Grawemeyera za kompozycję klasyczną, Grammy, tytuł „Kompozytora Roku” magazynu Musical America, „Złotego Lwa” za całokształt swojej kariery na Biennale w Wenecji i wiele innych.
Tan Dun urodził się w 1957 r. w Simao w Hunanie w Chinach. W okresie rewolucji kulturalnej (1965–1975) pracował na plantacji ryżu, gdzie przyłączył się do trupy Opery Pekińskiej. Po ponownym otwarciu uniwersytetów studiował w Centralnym Konserwatorium w Pekinie. W 1986 roku zaproponowano mu stypendium na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku, które ukończył z tytułem doktora sztuk muzycznych.
Pomiędzy tradycją a innowacją Tan Dun buduje mosty między Wschodem a Zachodem, wykorzystując zachodnie instrumenty do tworzenia muzyki nawiązującej do tradycji Dalekiego Wschodu. Łączy też tradycyjne instrumenty azjatyckie z instrumentami zachodnimi. Tworzy muzykę organiczną, eksplorującą nowe obszary dźwięku poprzez elementy takie jak papier, woda, ceramika i kamień, szczególnie w swoich koncertach perkusyjnych: Koncert wodny, po raz pierwszy wykonany przez Christophera Lamba i New York Philharmonic pod dyrekcją Kurta Masura (1998). ); Koncert papierowy, po raz pierwszy wykonany przez Davida Cossina, Harukę Fujii, Colina Currie i Los Angeles Philharmonic z okazji otwarcia Walt Disney Hall w Los Angeles (2003); Łzy natury w wykonaniu Martina Grubingera i Orkiestry Symfonicznej NDR pod dyrekcją kompozytora (2012).
Ponadto, Tan Dun jest autorem orkiestrowych utworów teatralnych. Na szczególną uwagę zasługują opery: Marco Polo (na zamówienie Międzynarodowego Festiwalu w Edynburgu, po raz pierwszy wystawiona na Biennale w Monachium w 1996 r.), Tea, zwierciadło duszy (zamówione przez Suntory Hall w Tokio i po raz pierwszy wykonane przez NHK Symphony Orchestra, 2002) oraz The First Emperor (na zamówienie Metropolitan Opera, 2006).
Tan Dun jest także dyrygentem. Dyrygował m.in.: Royal Concertgebouw Orchestra, London Symphony Orchestra, Metropolitan Opera Orchestra, Royal Stockholm Philharmonic Orchestra, Orchestre National de France, BBC Symphony Orchestra, Münchner Philharmoniker, Sydney Symphony Orchestra.
Niezwykły sukces kompozytora należy przypisać jego nieustannym studiom i wysiłkom. Jak sam powiedział: „Nigdy nie będę usatysfakcjonowany tym, co osiągnąłem”.
Agnieszka Wu-Skawińska
