10 lat członkostwa Chin w WTO zaowocowało nie tylko rozwojem i wieloma sukcesami, lecz było także powodem wielu kontrowersji i tarć. W wyniku wojen handlowych Chiny więcej straciły, aniżeli wygrały. Dlaczego?Zdaniem profesora Mei Yuxina z Instytutu Handlu Międzynarodowego przy Ministerswie Handlu, powodów należy szukać w niesprawiedliwych i nieracjonalnych zasadach kierujących handlem międzynarodowym. Jak dodaje tylko poprzez eliminację tych czynników w WTO będzie funkcjonować zasada wzajemnej korzyści.

W ciągu 10 lat od wstąpienia do WTO Chiny wiele osiągnięły, jednak zdaniem wielu ekspertów zawsze były największą ofiarą protekcjonizmu w międzynarodowym handlu. Według danych statystycznych chińskiego Ministerstwa Handlu, największa liczba dochodzeń w sprawie ceł wyrównawczych, miała miejsce w Chinach. Ponad 70% antysubsydyjnych badań na świecie jest skierowanych przeciwko Chinom.Weźmy na przykład spory włókiennicze Stanów Zjednoczonych i Uni Europejskiej z Chinami w roku 2005. W 2006 roku USA i UE pozwały Chiny do WTO za ich politykę importu aut. W tym samym roku wszczęto także przeciwko Chinom dochodzenie w sprawie ceł wyrównawczych papieru powlekanego. Te przypadki wywołały silną reakcję w Chinach i zagranicą. Dzieje się tak dlatego, że w ciągu minionych 10 lat Chiny szybko rozwijały się, i stały się największym krajem eksporterem na świecie, a jako kraj rozwijający się nie znają dobrze międzynarodowej polityki gospodarczej i zasad handlu. Ponadto, w handlu międzynarodowego istnieje dużo niesprawiedliwości.

Weźmy na przykład dokonane przez WTO na początku lipca 2011 roku orzeczenie w trybie prejudycjalnym o nielegalności ograniczenia przez Chiny eksportu głównych surowców i materiałów, w tym koksu. 20 artykuł GATT – Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu wyraźnie stanowi, że państwa-strony mogą ograniczać eksport surowców celem zapewnienia dostawy przemysłowi krajowemu, a mimo tego, w raporcie grupy ekspertów WTO nadal dokonano orzeczenia o nielegalności ograniczenia przez Chiny eksportu 9 rodzajów surowców i materiałów. Obok tego, nieuczciwe zasady handlu skierowane przeciwko Chinom obejmują jeszcze: 15-ty artykuł Protokołu Przystąpienia Chin do WTO (porównywalność cen przy ustaleniu dotacji i dumpingu), 16-ty artykuł (przejściowy mechanizm ochronny dla specyficznego danego produktu), 17 artykuł (rezerwacja przez członków WTO), itd. Przepisy te pozwalają innym krajom WTO nie uznać statusu gospodarki rynkowej Chin w ciągu 15 lat po wejściu Chin do WTO, wcielać w życie przejściowe mechanizmy ochronne dla specyficznego produktu chińskiego w ciągu 12 lat.

W teorii zarówno GATT lub WTO, jej celem jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego i zwiększanie dobrobytu wszystkich narodów poprzez promowanie wolnego handlu w skali świata, oraz zapewnienie równych praw wszystkim członkom. W rzeczywistości, starym i nowym członkom przysługują inne prawa.To dlatego, że chociaż istnieją istotne postanowienia, w ramach których o przystąpieniu nowych członków WTO decyduje 2/3 głosów stałych członków , to do chwili obecnej WTO konsekwentnie uprawia praktykę za zgodą wszystkich członków. W takim wypadku starzy członkowie zwykle przedstawiali w rokowaniach szereg dodatkowych warunków dotyczących krajowych ustrojów ekonomicznych wnioskodawców, i te dodatkowe warunki i wymogi w rzeczywistości tworzyły nierówne traktowanie nowych członków. Niektóre zasady nierówności są bardzo tendencyjne, z trudem zostały zaakceptowane nawet przez kraje i regiony znane z silnych tendencji protekcjonistycznych. Weźmy na przykład to, że Unia Europejska zawsze jest znana jako europejska twierdza w handlu międzynarodowym, ale na początku października 2002 roku, w niecały rok po przystąpieniu Chin do WTO, przedstawiciel handlowy Komisji Europejskiej w Meksyku zwrócił się z apelem do tego kraju, aby anulował cła antydumpingowe importowanych towarów chińskich, i tym samym powrócił na tor obowiązujących zasad WTO.

W rzeczywistości nieuczciwe zasady handlu szkodziły nie tylko Chinom, ale także prawie wszystkim krajom i regionom rozwijającym się. Nieuczciwe zasady handlu nie przyniosły nawet obywatelom rozwiniętych się krajów korzyści, ponieważ, nieuczciwe zasady handlu odzwierciedlają tylko interesy nielicznych grup w krajach zachodnich. Niektóre artykuły WTO zostały mocno kwestionowane nawet w zachodnich krajach. Z tego punktu widzenia ustanowienie bardziej sprawiedliwej i racjonalnej międzynarodowej polityki gospodarczej i zasad handlu przyniesie obywatelom rozwiniętych krajów korzyści.

O zmiany zasad oraz zniesienia nierówności wiele krajów i regionów rozwijających się walczyły od lat. Chiny są największym krajem rozwijającym się, w ciągu minionych 10 lat poprzez aktywny udział w wielostronnych, regionalnych i bilateralnych rokowaniach handlowych Chiny znacznie poprawiły swoje zrozumienie międzynarodowej polityki gospodarczej i zasad handlu. W przeszłości Chiny działały zgodnie z praktyką międzynarodową, dziś czynią wysiłki na rzecz promowania rozwoju zasad. Korekty nieuczciwych zasad handlu staje się coraz bardziej pilna. W aktualnym kontekście trudności z ożywieniem globalnej gospodarki usuwanie nieuczciwych zasad handlu jest słudxnym wyborem członków WTO do realizacji zasady obopójlnej korzyści.